Mars’a Karbondioksit Karı Yağıyor

2008 yılında Ankakuşu kuzeykutbuna yakın bölgeye yerleştirildiğinde bilimciler Mars atmosferinde su buzundan oluşmuş bulutlar gözlemişler ve Mars gecesinde buzların yere düştüğünü, sabahleyin de bunların suya dönüştüğünü saptamışlardı. Mars yüzeyi ve atmosferi arasındaki su alışverişinde su buzu bulutları önemli rol oynadığı anlaşılmıştı. Eğer fiziksel koşullar uygunsa Mars’da düzenli olarak kar yağışı var sonucuna varmışlardı.

Mars Keşif Uydusundaki altı bilimsel aletten biri olan Mars İklim Sondasının 2006-07 yıllarında güney yarımkürede kış mevsimi yaşarken aldığı verilerin incelenmesi sonucunda tam güney kutbunun üzerinde çapı 500 km yöresinde karbondioksit bulutunun varlığı saptandı. Daha küçük ve daha ömrü kısa olan benzer bulutlar 70-80 derece güney enlemlerinde gözlendi. Bu karbondioksit bulutlarındaki buz parçacıklarının boyutları büyük olduğundan yüzeye düşmek zorundaydı. Ayrıca bulut ile yüzey arasında Mars İklim Sondası bol miktarda karbondioksit buz parçacıkları saptamıştı. Donmuş karbondioksiti biz “kuru buz” olarak biliriz ve oluşması için -125 derece sıcaklık gerekir.

Bu analizler sonucu Mars’ın güney yarımküresinde kış hüküm sürerken özellikle kutup bölgesinde karbondioksit karı yağıyordu. Karbondioksit buzu ile kaplı olan güney kutup başlığı yazın çapını biraz olsun düşürmesine karşın yıl boyunca sürekli görülür. Mars atmosferindeki karbondioksit gazının güney kutbunda nasıl depolandığı daha önce bilinmiyordu. Ya yüzeye yakın gazın donması veya kar halinde atmosferden düşmesi gerekiyordu. Bu çalışma sonucunda kar yağması ile oluştuğu anlaşılmıştır. Güneş sisteminde karbondioksit karı sadece Mars yüzeyinde meydana gelmektedir.

Prof. Dr. Ethem DERMAN

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.