Uyarı..Öneri :
Gökyüzü gözlemi yapmayı düşünüyorsanız AY’ın ilkdördün evresine yakın günleri tercih etmelisiniz. Akşamın ilk saatlerinde AY gözlemi yapılır, sonrasında AY ışığının etkisi azalır ve batar. Bu saatten sonra da diğer gökcisimleri, derin uzay cisimleri rahatlıkla gözlenebilir. Elbette, gözlemlere olumsuz etki yapan çevre, ışık ve hava kirliliği olmaması gerekmektedir. Gözlem için, olanağınız varsa, kentlerin-yerleşim yerlerinin dışında, karanlık, ancak güvenli bir yer seçmeniz uygun olacaktır.
Bilgi Notu :
Ülkemizde heryerde aynı saat değeri kullanılır. Doğu-Batı doğrultusunda ise boylam farkı nedeniyle yaklaşık 01 sa 20 dakikalık bir fark vardır. Bunun sonucu olarak gökcisimlerinin doğma , batma vb zamanları heryerde farklı olur. Doğuda Güneş doğar, yaklaşık bir saat sonra Batı bölgelerinde doğar(ya da batar..).
İleri saat uygulaması sürüyor. Yaz süresince kullandığımız ileri saatleri artık geri almıyoruz. Yaz kış aynı saat diliminde olacağız. GMT + 3 sa Bakalım nasıl etkileneceğiz, yararını nasıl göreceğiz ??
Bilgi Notu :
GÜNEŞ’imizin bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUM” denilmektedir. Güneş, bu çember üzerinde hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalır. Güneş ve Ay Tutulmaları, AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar. Hepsinin dolandığı, Tutulum çevresindeki band şeklindeki bu bölgeye ZODYAK KUŞAĞI adı verilir.
Yedi Gezgin :
Amatörler için, gökyüzü düşkünleri için, geçen birkaç ay içersindeki günler de olduğu gibi haftanın 7 gününe isimlerini veren, 7 kat gökyüzü tanımına neden olan, gökyüzünün gezginleri diye antik dönemlerden bu yana bilinen, çıplak göz ile gözlenebilen ve incelenen 7 gökcismi ( Güneş, Ay, Venüs, Jüpiter, Satürn, Mars, Merkür ) bu ay içersinde de gökyüzünde aynı anda birlikte görüleceklerdir. 26 Kasım günü, Güneş gökyüzünde görünür iken saat 14 civarında, bu 7 parlak gökyüzü gezgini aşağıdaki şekilde olduğu gibi sıralanmış olacaklar. Jüpiter Güneş’in Batı tarafında olduğu için akşam olmadan batacak, sabah Güneş doğmadan önce doğacak ve sabaha karşı kısa bir süre doğu ufkunda gözlenecektir. Diğerleri ise Güneş battıktan sonra sırasıyla Batı ufkuna yaklaşacak ve batacaklardır.
Dikkat edilirse, bu yedi gezgin Güneş’in yörüngesini gösteren Tutulum Çemberi üzerinde veya yakınlarında, Zodyak Kuşağı içersinde bulunmaktadırlar.
KASIM AYINDA GÜNEŞ :
Ayın ilk gün TERAZİ takımyıldızı sınırları içersinde bulunacak olan yıldızımız, yaklaşık 23 Kasım günü AKREP takımyıldızı sınırlarını geçecek ve 29 Kasım gününe kadar bu takımyıldızda bulunacak, daha sonra ise YILANCI takımyıldızı sınırları içersine geçecektir. Yani bu ay içersinde 3 takımyıldızı ziyaret edecektir. Burçlar kuşağında yeralan 13. Burç takımyıldızı olan YILANCI takımyıldızının varlığını bizlere hatırlatmaktadır .
GÜNEŞ ayın ilk günlerinde Doğu noktasından 18 derece Güney yönüne doğru doğacaktır. Akşamları da aynı şekilde batma noktası Batı noktasından Güney yönüne doğru 18 derece ötede olacaktır. Ay sonuna doğru bu değerler yaklaşık 27 dereceye kadar artacaktır.
Gündüz süresi de her geçen gün daha da kısalacaktır. Ayın ilk günlerinde yaklaşık olarak 10 sa 30 dk olan bu süre ay sonunda yaklaşık 09 sa 40 dk olacaktır. Elbette Gündüz süresi kısalırken Gece süreleri de uzamaktadır.
Güneş’in günortasında, Güney yönündeki en yüksek geçişi ayın ilk günlerinde 38 derece iken ay sonunda ufkumuza uzaklığı 30 dereceye kadar azalacaktır. Bu durum Güneş ışınlarının daha eğik açıda bize ulaşması, daha az ısınma, kısaca KIŞ geldi demektir.
AY
AY, elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken ;
14 Kasım günü enberi konumunda –
YER’e en yakın konumda olup uzaklığı 356 500 km
27 Kasım günü enöte konumunda –
YER’e en uzak konumda olup uzaklığı 406 000 km
AY’ın EVRELERİ :
İlkdördün : 07 Kasım Dolunay : 14 Kasım
Sondördün : 21 Kasım Yeniay : 29 Kasım
14 Kasım günü AY, bu dolanması sırasında Yer’e en yakın konumunda olacak ve aynı zamanda Dolunay evresinde bulunacaktır. En yakın konumda olunca açısal-görünür büyüklüğü en fazla olacak, daha parlak görünecektir. Bu durumdaki AY “Süpermoon” – Süper AY olarak isimlendirilmektedir.
GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ
Ayın ilk günlerinde MERKÜR görünüm olarak Güneşin hemen yakınında ve JÜPİTER Güneş’in batısında bulunacak. SATÜRN, MARS ve VENÜS ise Güneş’in doğusunda sıralanacaklar. Ayın son günlerinde ise, MERKÜR Güneş’ten Doğu yönünde 18 derece uzaklaşmış olacaktır.
MERKÜR : Kasım ayının ilk günlerinde Güneş’e çok yakın görünümde olacağı için gözlenmesi olanaksız olan gezegen her geçen gün uzaklaşarak ayın son günlerinde çok kısa bir süre de olsa gözlenebilecektir. Ufka yakın olması, havanın tamamen kararmamış olması nedeniyle gözlemi oldukça zor olacaktır. Tıpkı Güneş gibi, Kasım ayı süresince Terazi, Akrep ve Yılancı takımyıldızlarının sınırları içersinde yol alacaktır.
VENÜS : Ayın ilk günlerinde GÜNEŞ battığında, Yılancı takımyıldızı içersinde SATÜRN ile komşu olacak olan çok parlak olan gezegen ilerleyen günlerde Yay takımyıldızına geçerek ilerleyecektir. Bu hareketi sırasında görünür olarak Güneş’ten biraz daha uzaklaşmış olacak ve günbatımı sonrasındaki gözlemi daha uzun ve daha rahat olacaktir. Güney-Batı yönündeki çok parlak görünümü ile halk arasındaki “Akşam Yıldızı” özelliğini sürdürecektir.
MARS : Ayın ilk günlerinde Yay takımyıldızında yolalacak olan “Kızıl Gezegen” bir hafta sonra Oğlak takımyıldızına geçecek. Kasım ayı süresince günbatımında, Güney yönümüzde ufkumuzdan yaklaşık 25-30 derece yükseklikte olacak ve gecenin ilk yarısında batıya doğru yolalacak, yaklaşık 3 saat kolayca gözlenecektir.
JÜPİTER : Bu ay içersinde Güneş’in batısında bulunacaktır. Ayın ilk günlerinde açısal olarak Güneş’e 27 derece uzaklıkta iken, Başak takımyıldızı içersinde konumu fazla değişmemesine karşın, Güneş’in doğuya doğru hareketi nedeniyle ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak yaklaşık 50 derece uzaklaşmış olacaktır. Bunun sonucu olarak gezegenlerin en büyüğü olan bu dev gaz gezegen ayın ilk günlerinde sabah, gündoğumu öncesinde doğu ufkunda görünecek, Güneş doğuncaya dek yaklaşık 2 saat gözlenebilecektir. Bu süre ay sonuna doğru 3 saati geçecektir. Parlaklığı ise önceki aylara göre daha az olacaktır.
SATÜRN : Kasım ayı içersinde de Yılancı takımyıldızı içersindeki konumu fazla değişmeyecek, akşamın ilk saatlerinde batı ufkumuzda günbatımından hemen sonra kısa bir süre gözlenebilecektir. Her geçen gün gözlem süresi daha kısa olacaktır. Güneş’in doğuya doğru yerdeğiştirmesi sonucu ay sonuna doğru Güneş ile birlikte batacak ve gözlenemeyecektir.
Eğer bir dürbün ya da teleskop ile gözlem yapacaksanız, çıplak göz ile görülemeyen URANÜS ve NEPTÜN’ü de gözleyebilirsiniz. Parlaklıklarının az olması, diğer sönük yıldızlardan ayırtedilmesindeki güçlük nedeniyle konumunu çok iyi biliyorsanız gözleyebilirsiniz. Bunun için ayrıntılı yıldız haritalarına bakmanız gerekecektir. Uranüs Balıklar, Neptün ise Kova takımyıldızı sınırları içersinde bulunacak. Ayın ilk günlerinde Güneş battıktan sonra Doğu-Güneydoğu ufkunda yükseliyor olacaklar ve uzun süre gece gökyüzünde yeralacaklardır.
——————————————————————-
2 Kasım günü aşağıdaki şekilde olduğu gibi, AY, ince Hilal şeklinde iken, Yılancı takımyıldızı sınırları içinde VENÜS ve SATÜRN ile yakın görünümde ve dizili şekilde görünecek. Bu üçlü, Akrep’in kalbi Antares’e yakın görünümde – komşu olacak.
AY, 6 Kasım Mars ile yakın görünümde olacaktır.
15 Kasım da ise, Aldebaran’ı (Boğa takımyıldızının en parlak yıldızı) örtecek, ancak bu örtme olayı gündüz saatlerinde olduğu için ülkemizden gözlenemeyecektir.
25 Kasım günü, sabaha karşı, sondördün evresini geçmiş, hilale dönüşmüş AY ile JÜPİTER çok yakın görünümde birlikte doğacaklardır. Astrofotoğrafçılar için güzel bir görüntü oluşturacaklardır.
GÖKTAŞI YAĞMURLARI :
Kasım ayı içersinde iki ayrı göktaşı yağmuru gerçekleşecek.
TAURİD (Boğa) Göktaşı Yağmuru :
4 Kasım günü maksimum sayıya ulaşması beklenen göktaşı yağmurunun kaynağı için
Asteroid 2004 TG10 ile 2P Encke kuyrukluyıldızının toz kalıntıları olduğu öngörülüyor.. Çok az sayıda göktaşı görülebilecek. Zayıf bir yağmur, çisenti gibi….
LEONİD (Aslan) Göktaşı Yağmuru :
16-17 Kasım günlerinde maksimum sayıya ulaşması bekleniyor. Bu da zayıf bir göktaşı yağmuru sayılır. 1865 yılında keşfedilen Tempel-Tuttle kuyruklu yıldızı kalıntılarının oluşturduğu bilinmektedir. 33 yılda bir Güneş etrafından dolanan bu Kuyruklu yıldızın son geçişi 2001 yılında olmuş, geçtiği yıl çok fazla sayıda göktaşı gözlenirken diğer yıllarda bu sayı azalmaktadır. Bu göktaşı yağmurunda da saatte 10-15 kayma bekleniyor. Dolunay sonrası olması nedeniyle de gözlenmesi oldukça zor olacak.
Havaların soğuması ve kışın kendisini farklı şekillerde göstermesi sözkonusu. Gözlem için uygun giysi seçmeyi unutmayınız.
Gökyüzünüz açık olsun, iyi gözlemler..