GÜNEŞ :
GÜNEŞ’imiz Haziran ayının ilk yarısında BOĞA takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 21 Haziran günü ise komşu İKİZLER takımyıldızı sınırları içersine geçecek ve ay sonuna kadar kadar bu takımyıldız sınırları içersinde görülecektir.
GÜNEŞ’in doğma ve batması bu ay içersinde biraz daha değişecektir. Bu ay içinde Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu ve Tam Batı noktalarından kuzeye doğru 30-32 derece uzakta bir konumda doğup batacaktır. Bu açı 21 Haziranda en büyük değerde olur.
Doğma ve batma saatleri her gözlem yerinde farklı olur. Doğudaki bir gözlem yerinde batıdaki bir gözlem yerine göre daha erken doğar ve batar. Bu fark, iki gözlem yeri arasındaki coğrafya boylamları farkına denk zaman farkı kadardır.
Güneş’imiz yıllık görünür hareketi sırasında gökyüzünde kuzeye doğru yerdeğiştirmesi Haziran ayı içinde yavaşlayacak, 21 Haziran günü ise geri dönerek Güneye doğru yerdeğiştirmeye başlayacaktır.
Haziran ayı süresince Ankara’da yaklaşık olarak 12:46 ile 12:52 saatleri arasında öğlen çemberinden geçecektir. Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak, doğusundaki kentlerde daha erken, batıdaki kentlerde ise daha geç geçecektir. Tam bu geçişler sırasında yani tam öğlen zamanında ufuktan yüksekliği Haziran ayı süresince yaklaşık 70-73 derece arasında olacaktır. Herhangi bir gözlem yeri için Güneş’in en yüksek olacağı zaman 21 Haziran günü öğlen zamanıdır.
Haziran ayı içinde gündüz süresinin uzunlukları da artmasını sürdürecektir. Gündüz süresindeki bu artış 21 Haziran gününe kadar sürecektir. 21 Haziran’dan sonra ise gündüz süresi yavaş yavaş kısalmaya başlayacaktır.
21 HAZİRAN 2017
Kuzey Yarıküre için : YAZ GÜNDÖNÜMÜ – En uzun gündüz, en kısa gece süresi
Güney Yarıküre için : KIŞ GÜNDÖNÜMÜ – En kısa gündüz, en uzun gece süresi
GÜNEŞ’in Tutulum üzerindeki “Yıllık Görünür Hareketi” sırasında, gökyüzünde, kuzeye en çok yaklaştığı zaman. Dikaçıklığı = + 23 derece 27 dakika : yaklaşık 23.5 derece olur.
Bunun sonucu olarak : Güneş bu tarihte, kuzey yarıkürede, enlemi 23.5 derece olan gözlem yerlerinde (YENGEÇ DÖNENCESİ olarak bildiğimiz enlem dairesi üzerindeki yerler..) öğlen tam tepeden geçecek demektir. Bizim enlemlerimizde ise tepeye yakın, biraz güneyden geçecek (enlemi daha büyük olan daha kuzeydeki ülkeler için daha güneyden..) , en yüksek konumunda olacak demektir. Bu tarihten sonra, tekrar güneye doğru, dikaçıklığı azalacak demektir.
GÜNEŞ’in tam tepe noktamızdan geçiyor, ışınlarını tam dik olarak bize gönderiyor olması, yılın en sıcak günü olması anlamında değildir. Atmosferimizde ölçülen sıcaklıklara etki eden önemli diğer etkenler de vardır. Örneğin; karaların, okyanusların ısınması daha geç olur. Bu da Yaz Gündönümü’nden haftalar sonra en sıcak günler oluşur demektir.
Bu tarihte, Kuzey Kutup noktasındaki gözlemciler için Güneş gün boyu gökyüzünde ve yüksekliği de ufuktan 23.5 derece yukarıda, yani en yüksek konumunda demektir. 21 Mart günü tam ufukta dolanan güneş, her gün biraz daha yükselir, günboyu ufka paralel olarak gökyüzünde dolanır. 21 Haziran’da en yüksek konumda dolanır, ve ilerleyen günlerde tekrar yükseklik azalır. 21 Eylül günü ise GÜNEŞ tekrar ufka inmiştir, gün boyu ufukta dolanır. Bu süre içinde, kuzey kutup noktasında altı ay GÜNEŞ ufkun üstünde yani gündüz demektir.
Bu anlatılanlarve tanımlar, Güney yarıküre için tamamen ters olacak şekilde gerçekleşir.
Bilgi Notu :
Güneş Tutulum üzerinde hareket ederken Gök Eşleğine uzaklığı yanı DİKAÇIKLIĞI sürekli değişmektedir. 21 Haziran’da Gök Eşleğinden kuzeye doğru en fazla 23.5 derece uzaklaşır. 22 Eylül’de gökeşleğini keserek sonra güneye iner, 21 Aralık günü ( – değer alarak) maksimum 23.5 derece olur, sonra tekrar Eşleğe yaklaşır. 20-21 Mart günlerinde GÜNEŞ, gökeşleği üzerinde, İlkbahar noktasında bulunur, bu konum Kuzey yarıküredeki gözlemciler için İlkbahar ILIMI olarak adlandırılır. Sonraki günlerde ise gökeşleğinden kuzeye doğru uzaklaşır ve bu döngü sürer gider. Gökeşleğine olan açısal uzaklıktaki bu değişim, doğma-batma, gün süresi gibi kavramları belirler.
23 Eylül konumu, Sonbahar ILIMI
21 Haziran YAZ GÜNDÖNÜMÜ
21 Aralık KIŞ GÜNDÖNÜMÜ
————————————————————————————————————–———
AY
AY, elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken ;
06 Haziran günü enöte konumunda
YER’e en uzak konumda olup uzaklığı 405 950 km
23 Haziran günü enberi konumunda
YER’e en yakın konumda olup uzaklığı 357 200 km
İlkdördün : 01 Haziran Dolunay : 09 Haziran
Sondördün : 17 Haziran Yeniay : 24 Haziran
AY ;
03/04 Haziran gecesi, gece boyunca, BAŞAK takımyıldızı içinde, JÜPİTER ile çok yakın görünümde,
09/10 Haziran gecesi gece yarısından sonra Batı gökyüzünde, SATÜRN ile çok yakın görünümde,
21 Haziran sabaha karşı, Doğu ufkumuzda, GÜNEŞ doğmadan az önce VENÜS ile çok yakın görünümde.
GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ
MERKÜR : Ayın ilk günü Güneş’in Batı tarafında ve KOÇ takımyıldızı sınırları içersinde olacaktır. Bu gün Güneş’e açısal olarak yaklaşık 20 derece uzaklıkta bulunacak olan gezegen ayın 2 sinde BOĞA takımyışldızı sınırları içine geçecektir.İlerleyen her gün, gökyüzünde doğuya doğru hareketini sürdürecek, 21 Haziran günü Güneş’e açısal olarak çok yakın olacak ve İKİZLER takımyıldızı sınırları içine geçecektir. Ay sonunda ise Güneş’ten açısal olarak Batı tarafında yaklaşık 10 derece uzakta yeralacaktır. Bu açısal yakınlık nedeniyle de gözlenmesi çok zor olacaktır. 28 Haziran günü MARS ile çok yakın görünümde olacaklardır.
VENÜS : Mayıs ayı son günlerinde BALIKLAR takımyıldızı sınırları içersinde ve Güneş’in batısında olduğu günlerde geri hareketini yaparak tekrar doğuya doğru hareketine başlamıştı. Bu günlerde gökyüzündeki yerdeğiştirmesi çok yavaş olan VENÜS ayın ilk günü Güneş’e olan açısal uzaklığı 45 derece olacaktır. Sabah gökyüzünde Doğu ufkumuzda “Sabah Yıldızı” olarak yeralmaktadır. Güneş doğmadan az önce DOĞU noktasına çok yakın bir yerden doğacak ve Güneş doğuncaya kadar kısa süre gözlenebilecektir. 9 Haziran’da KOÇ, 28 Haziran’da ise BOĞA takımyıldızı sınırları içine geçecektir. VENÜS -4 kadir parlaklığı ile GÜNEŞ ve AY’dan sonra gökyüzünün en parlak görünen cismi olmayı sürdürecektir.
MARS : ayı ilk günlerinde BOĞA takımyıldızı sınırları içinden 5 Haziran’da İkizler takımyıldızı sınırları içine geçecek ve ay sonuna kadar bu takımyıldız sınırları içinde kalacak. Yaklaşık +2 kadir parlaklığı ile zor farkedilecek durumda olan “Kızıl Gezegen” Güneş’in Doğu tarafında yeralacak ve Güneş battıktan sonra Batı ufkumuzda ufka çok yakın bir konumda olacağı için gözlenmesi çok zor olacaktır. Güneş’e açısal olarak 17 derece uzakta iken ay sonunda bu açıklık 8 dereceye azalacak ve gözlenemeyecektir.
JÜPİTER : Gezegenlerin “Ağabeyi” olan bu dev gaz gezegenin Güneş ile arasındaki açısal uzaklık (u : uzanım açısı) Güneş’in Doğu tarafında hergeçen gün azalmaktadır. Ayın ilk günü 122 derece olan bu açısal uzaklık ayın son gününde 94 dereceye kadar azalacaktır. JÜPİTER’in BAŞAK takımyıldızı içindeki konumu çok az değişmesine karşın GÜNEŞ’in doğuya doğru yerdeğiştirmesi sonucu aralarındaki açısal uzaklık hergeçen gün azalmaktadır. Güneş battığında, Doğu ufkumuzda biraz yükselmiş olarak görülmeye başlayacak ve her geçen gün daha yüksek konumda görülecektir.. Sabaha doğru da her geçen gün biraz daha erken batmış olacaktır. Ancak gökyüzünde Venüs kadar olmasa da -2 kadire yakın parlaklığı ve kendi etrafında dolanan görece parlak ve meşhur Galileo Uyduları ile keyifle gözlenebilecek bir gözlem hedefi olacaktır. Haziran ayı süresince de BAŞAK takımyıldızı sınırları içersinde yeralmayı sürdürecektir.
SATÜRN : Gökyüzünün güzel görünümlü, halkalı dev gaz gezegeni olan SATÜRN, Haziran ayı süresince takımyıldızı sınırları içinde bulunacaktır Akrep’in Kalbi Antares’in doğusunda, yaklaşık 18-15 derece olan açısal uzaklığını koruyacaktır. Ayın ilk günlerinde Güneş battıktan sonra doğacak olan gezegen, 15 Haziran günü GÜNEŞ ile KARŞIKONUM’da olacak ve GÜNEŞ batarken doğacak ve sabaha kadar gözlenebilecektir. Ayın ikinci yarısında ise GÜNEŞ battığında doğu ufkumuzda yükselmiş bir konumda olacak ve sabaha karşı batacaktır. JÜPİTER kadar parlak olmasa da sıfır kadire yaklaşacak olan parlaklığı ile rahatça gözlenebilecektir.
SATÜRN gezegeninin ilginç olmasını sağlayan halkasının görünümü sürekli değişmektedir. Bazen dünyamız, halkanın bulunduğu düzlemde bulunur ve halka sanki bir çizgi gibi görülür. Geçen uzun yıllar süresince halka düzleminin bize göre eğimi değişir. Bazen bu eğim en büyük olduğunda halkanın gözlemi en güzel olur. Halkanın ayrıntıları, arasındaki boşluklar, gezegen ile halka arasındaki boşluk vb halkanın yapısı çok belirgin olur. Astrofotoğrafçılar için güzel bir hedef olur. 2017 yılı işte böyle bir fırsatı size sunuyor. SATÜRN görünüm olarak en uygun konumda, kaçırmayın.
Gökyüzünüz açık olsun..
Bilgi Notu :
Yerküremiz GÜNEŞ etrafındaki yörüngesini bir yılda tamamlar. Yerküre üzerinde gözlem yapıyorsanız, çevrenizdeki gökcisimlerinin hareketlerini farklı algılarsınız. Gözlediğiniz bu tür hareketlere “görünür hareket” adını veririz. Yerküredeki gözlemci olarak GÜNEŞ’i gözlediğimizde onun görünür hareketi sırasında hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yerdeğiştirdiğini, bir yılda YER etrafında bir kez dolandığını gözleriz. Bu yer değiştirme, yerkürenin hareketi sonucunda gözlenen bir harekettir. Güneş’in gerçek hareketi değildir. Bu hareketi sırasında da bir yıl süresince aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Burç adı verilen 13 takımyıldızın sınırları içersinde yolalır.
Bilgi Notu :
GÜNEŞ’imizin bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUM” denilmektedir. Güneş, bu çember üzerinde hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalır. Güneş ve Ay Tutulmaları, YER, AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar. Hepsinin dolandığı, Tutulum çevresindeki band şeklindeki bu bölgeye ZODYAK KUŞAĞI adı verilir.
Uyarı..Öneri :
Gökyüzü gözlemi yapmayı düşünüyorsanız AY’ın ilkdördün evresine yakın günleri tercih etmelisiniz. Akşamın ilk saatlerinde AY gözlemi yapılır, sonrasında ışığının etkisi azalır ve batar. Bu saatten sonra da diğer gökcisimleri, derin uzay cisimleri rahatlıkla gözlenebilir. Elbette, gözlemlere olumsuz etki yapan çevre, ışık ve hava kirliliği olmaması gerekmektedir. Gözlem için, olanağınız varsa, kentlerin-yerleşim yerlerinin dışında, karanlık, ancak güvenli bir yer seçmeniz uygun olacaktır.
Bilgi Notu :
Gezegenler ve AY gibi Tutuluma yakın gökcisimlerinin Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra gökyüzünde görünürler. Batı tarafında olanlar ise, Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri Güneş’e açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli fazla süre gözlenebilirler.
Yer’den bakıldığında, Güneş ve Gezegen doğrultuları arasındaki açıya o gezegenin uzanım açısı denir.
Yer ile Güneş arasında kalan “İç gezegenler” MERKÜR ve VENÜS’ün yörünge hareketleri sırasında UZANIM açılarındaki değişim ve özel konum adlandırmaları aşağıdaki şekilde görülmektedir.
“Dış gezegen” ; MARS, JÜPİTER, SATÜRN ve NEPTÜN için uzanım açısındaki değişimler de aşağıdaki şekilde verilmiştir.