Dün genç öğrencilerle yaptığımız söyleşide bir tanesi bana en yakın kara delik nerde diye sordu. Sanırım interstellar filminde Jüpiter’e yakın bir kara deliğe giren uzay aracından haberdardı. Hemen orada bir kara delik yok dedim, gökada merkezlerindeki büyük kara deliklerden söz ettim. Daha sonra da Süpernova patlaması ile meydana gelen kara delikleri anlattım. Fakat sorunun tam yanıtını bilmiyordum, dersime bugün çalıştım, öğrendim nerede olduğunu.
Cyg X-1 için düşünülmüş artistik bir çizim. Yoldaştan koparılan gazlar kara deliğin çevresinde bir yığılma diski oluşturur. Sağ tarafta gözüken yoldaş bileşen.
En yakın kara deliğin adı V616 Mon, bu bir çift yıldız. Bize uzaklığı 2800 IY. Kendisi 11 güneş kütlesinde (GK), çevresinde dolanan yoldaşı ise 0.5 GK. İkinci en yakın olan ise çok meşhur Cynus X-1. Bize 6100 IY uzaklıkta olan bu kara deliğin kütlesi de 15 GK ve yine bir çift yıldız. Üçüncü en yakın olanın adı V404 Cyg, 7800 IY uzaklıkta ve kütlesi 12 GK. Her üçü de çift yıldız. Bunların dışında kütleleri bu yörede olan 20 kara delik daha keşfedildi ama onlar bizden çok uzakta.
Neden çift yıldız bileşeni olan kara delikleri yakalamış gökbilimciler. Çünkü Kepler amca Mars’ı gözleyerek 1603 yıllarında çok basit bir yasa geliştirmiş, işte o yasayı kullanarak bulunuyor bu kara delikler. Peki başı boş Samanyolu içinde dolanan kara delikler yok mu? Tabii ki var, onları ancak arkaplandaki bir yıldızın önünden geçerken yıldızın ışığını büktüğünde yakalayabiliriz. Henüz bu yöntemle keşfedilmiş kara delik yok.
Kara deliğin içine girersek ne olur diye soruyor gençler. Benim onlara verdiğim yanıt ne kadar yanlış bilmiyorum. Atomlarınıza ayrılırsınız, daha sonra da atomlar elektronlarını bile kaybeder diyerek devam ediyordum. nereden bileyim ben hiç kara deliğin içine girmedim ki. Belki şu şekilde yanıtlamak daha doğru olur. Sen daha kara deliğe yaklaşırken o seni o denli sıkıştırır ki minnacık bir nokta olarak kara deliğin içine girersin demek doğru bir yanıt olur. Sevgilerimle…
