GÖKYÜZÜ HARİTASI
Bana bak ölümsüz ruhum
Ben ölürsem, kulağında olsun,
Sakın sen gökyüzüne çıkma
Büyükayı, Küçükayı,
Akrep, yılan, çıyan,
Öküz, boğa…
Hepsi yukarda.
Hiç sırası değil, sakın ha!
Şair ne düşündüyse yazmış… Ama biz zaten gökyüzüne çıkmayacağız, gökyüzüne bakacağız sadece.. Gökyüzündeki güzelleri, güzellikleri göreceğiz.
2018 Ağustos bu konuda çok cömert davranacak.
Antik dönemlerden bu yana önemini koruyan, gökyüzünde gezen, dolaşan 7 parlak cisim (Güneş, Ay, Merkür,Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn..) hepsi yukarıda.
Öyleyse biz de ekleyerek yazalım.
AĞUSTOS AYINDA GÖKYÜZÜ
Bana bak gökyüzü tutkunu
Yazıyorum, kulağında olsun,
Haydi gökyüzüne çıkıyoruz
Büyükayı, Küçükayı,
Akrep, yılan, çıyan,
Öküz, boğa…
Hepsi yukarda.
Yedi Gezen dolaşıyor,
AY hemen her yerde
Göktaşı Yağmuru bile var,
Hem de sağanak,
Islatacak ruhumuzu…
Bir İzdivaç mı ? O da kuyrukluyıldız altında.
Biz görmesek de tutacaklar Güneş’i
Bunlar da yukarda bekliyorlar,
Tam sırası, sakınmayın ha !!
AĞUSTOS AYINDA GÜNEŞ :
GÜNEŞ’imiz Ağustos ayının ilk yarısında YENGEÇ takımyıldızı sınırları içinde bulunacaktır. 11 Ağustos’ta komşu ASLAN takımyıldızı sınırları içine geçecek ve ay sonuna kadar bu takımyıldız sınırları içinde görülecektir.
GÜNEŞ’in doğma ve batması bu ay içersinde biraz daha değişecektir. Bu ayın ilk günlerinde Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu ve Tam Batı noktalarından kuzeye doğru 25 derece iken ayın son günlerinde 12 derece uzaktaki bir konumdan doğup batacaktır. Bu açı her geçen gün azalacaktır. (23 Eylül günü Tam DOĞU ve Tam BATI noktalarından doğup batacaktır.)
Doğma ve batma saatleri her gözlem yerinde farklı olur. Bu zamanlara etki edenler, tarih (yani Güneş’in dikaçıklığı) ve gözlem yerinin enlemidir. Ülkenin tamamında aynı saat dilimi ve ortak bir zaman-saat kullanılır. Güneş, daha doğudaki bir gözlem yerinde batıdaki bir gözlem yerine göre daha erken doğar ve batar. Bu fark, iki gözlem yeri arasındaki coğrafya boylamları farkına denk zaman farkı kadardır.
( Örneğin Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık 32.8 derece doğu, İzmir’in ise 27.1 derece doğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı yaklaşık 5.6 derece olur. Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = 22.4 dakika eder. Öyleyse Güneş, 1 Ağustos günü Ankara Öğlen çemberinden saat 12:54 te geçecek ise, İzmir öğlen çemberinden yaklaşık 22.4 dakika sonra yanı yaklaşık 13:17 de geçecek demektir. Daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…Peki neden tam saat (normal saat dilimi için 12:00, ileri-yaz saat dilimi için 13:00 ) 13:00 da geçmez… “Eşleksel Güneş Saati Yapıyoruz” başlıklı yazıda bu konu ele alındı, bilginiz olsun.
Güneş’imiz bu ay içinde de yıllık görünür hareketi sırasında Güneye doğru yer değiştirmesini sürdürecektir. Ağustos ayı süresince Ankara’da 12:54 ile 12:48 saatleri arasında öğlen çemberinden geçecektir. Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak, doğusundaki kentlerde daha erken, batısındaki kentlerde ise daha geç geçecektir.
Tam bu geçişler sırasında yani tam öğlen zamanında Güneş’in ufuktan yüksekliği Ağustos ayı süresince yaklaşık 68-58 dereceler arasında olacaktır. ( Yaklaşık 40 derece Coğrafya enlemli Ankara’ya göre verilen bu değerler, güneye doğru kaç derece giderseniz ufuktan yüksekliği o kadar artar.. Kuzeye giderseniz azalır.)
Ağustos ayı içinde gündüz süresinin uzunlukları da azalmasını sürdürecektir. Ayın ilk günü yaklaşık olarak 14sa 16dk olan gündüz süresi ayın son gününde 13 sa 06 dk olacaktir. Yani Gündüz Süresi hergeçen gün kısalmayı sürdürüyor. ( Bu süre kısalması 21 Aralık gününe kadar sürecek, bunu zaten biliyoruz. 23 Eylül günü 12 saat gündüz, 12 saat gece olur diye yazarız, söyleriz. Ama gerçekte tam böyle olmaz, Gündüz süresi 23 Eylül günü yani Sonbahar Ilımı günü ( Ekinox zamanı, gün-tün eşitliği..) tam 12 saat olmaz, 12 saatten fazla olur.. Neden mi ? Eylül Ayında Gökyüzü’ nü bekleyin…. J )
( Burada unutulmaması gereken özellik ; Türkiye’mizin doğusu ile batısı arasındaki doğma-batma saatleri arasındaki fark yaklaşık 1 saat civarındadır, ancak enlemler arasındaki küçük zaman farkları dikkate alınmadığında gündüz süresi ülkemizin heryerinde yaklaşık aynı uzunlukta olur.)
Türkiye’mizin doğusundan VAN, ortasından ANKARA ve batısından da İZMİR kentleri için AĞUSTOS ayının ilk, orta ve son günlerinde Güneş ile ilgili zamanlar ; öğlen-meridyenden geçiş zamanı, yüksekliği ve uzaklığı aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Değerleri karşılaştırarak yukarıda metin olarak verilen bilgileri irdelemenizi öneririm.
———————————————————————————————————————–
AY
AY, Ağustos ayı süresince elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken ;
10 AĞUSTOS : AY, Enberi ( YER’e en yakın ) konumunda : 358 200 km
23 AĞUSTOS : AY, Enöte ( YER’e en uzak ) konumunda : 405 700 km
AY’ın EVRELERİ :
Sondördün : 04 Ağustos Yeniay : 11 Ağustos
İlkdördün : 18 Ağustos Dolunay : 26 Ağustos
AY, Yer etrafındaki yörüngesinde dolanırken, gökyüzünde hergün GÜNEŞ’ten açısal olarak yaklaşık 13 derece doğuya doğru uzaklaşır ve bunun sonucu olarak aynı gözlem yerinde hergün bir önceki güne göre yaklaşık 45-50 dakika daha geç doğar.
11 AĞUSTOS 2018 : PARÇALI GÜNEŞ TUTULMASI
A
y, 11 Ağustos günü, YENİAY evresinde olacak. Yani Güneş ile hemen hemen aynı hizada olacak demektir. Ancak, Ay, Güneş’in önünden geçişinde tam ortasından geçemeyecek ve bunun sonucu olarak, Güneş’i tamamen örtemeyecek, en fazla % 75 lik bir kısmını örtecek ve Parçalı Güneş Tutulması oluşacak. Bu tutulma bizden çok uzaklarda, Kuzey kutup noktası yöresindeki kuzey ülkelerinde ve okyanuslar üzerinde kısmen gözlenebilecektir. Ülkemizden gözlenemeyecektir.
GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ
Bilgi Notu :
Tutulum düzlemine yakın olan, ZODYAK Kuşağı içinde dolanan Gezegenler ve AY; Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra Batı gökyüzünde görünürler. Güneş’in Batı tarafında olanlar ise, Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri Güneş’e açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli fazla süre gözlenebilirler.
Gezegenlerin Güneş Sistemi içindeki konumları, uzaklıkları, görünümleri gibi bir çok özelliği, tarih değiştirerek görebileceğiniz bazı web sayfalarının adresleri aşağıda. İstediğiniz tarihteki konumlarını, Dünyamıza ya da Güneş’e uzaklıklarını görebileceğiniz birkaç örnek. Buna benzer örnekleri sizler de internette bulabilirsiniz.
http://www.astronoo.com/en/articles/positions-of-the-planets.html
https://in-the-sky.org/solarsystem.php
https://www.timeanddate.com/astronomy/planets/distance
Başka bilgiler de istiyorsanız ;
http://www.astronomidiyari.com
https://www.nasa.gov/audience/foreducators/index.html
MERKÜR ; Ağustos ayının ilk günlerinde Güneş’in yaklaşık 13 derece doğusunda, A
SLAN takımyıldızı sınırları içinde Geri Hareketini sürdürecek olan olan haberci gezegen 04 Ağustos günü YENGEÇ takımyıldızına geçecektir. İlerleyen günlerde açısal olarak Güneş’ten biraz daha uzaklaşacak, 19 Ağustos günü Batı yönündeki geri hareketi sona erecek. 26 Ağustos günü En Büyük Batı Uzanım ( EBBU = 18 derece )konumunda olacak ve 29 Ağustos günü tekrar ASLAN takımyıldızına geçecektir. Ayın ilk yarısında Güneş’in doğusundan batısına geçecek olan gezegen ilerleyen günlerde biraz parlayacak ve ayın son haftasında Güneş doğmadan kısa süre önce doğacak ve Doğu ufkumuza çok yakın bir konumda kısa süre gözlenebilecektir.
VENÜS : Ağustos ayı süresince BAŞAK takımyıldızında bulunacaktır. Ay içinde Güneş’e açısal uzaklığı, artacak, 17 Ağustos günü En Büyük Doğu Uzanım ( EBDU = 45 derece ) konumunda olacaktır. Ağustos ayı süresince oldukça parlak ( yaklaşık -4.0 kadir ) bir şekilde Güneş battıktan hemen sonra Batı ufkunda hava iyice kararmadan bile kolaylıkla görülecektir. “Akşam Yıldızı” benzetmesi bu ayda da sürecektir. Güneş battığında hava kararmadan bile Güney-Batı gökyüzünde çok parlak görünmesi nedeniyle bilgisi olmayan kişilerce Tanımlanamayan Uçan Nesne düşüncesi ile UFO zannedilerek otomatik odaklama ve büyütme(zoom) kullanarak bol bol videoları çekilebilir. Bu tür kişileri doğru bilgilendirmek te sizin göreviniz olmalıdır.
MARS : 
Ayın ik günlerinde Güneş’in Doğu tarafında Karşı Konum ‘dan yeni çıkmış bir konumda bulunacak olan “Kızıl Gezegen” Ağustos ayı süresince OĞLAK takımyıldızı sınırları içinde Batı yönündeki “Geri Hareket”’ini sürdürecektir. Geri hareketini ayın son günlerinde YAY takımyıldızı sınırında bitirecek ve Doğu yönündeki “ileri Hareketi” başlayacaktır. 27 Temmuz günü Dünya’dan baktığımızda Güneş ile 180 derece ters tarafta (KARŞI KONUM-Opposition ) olan Mars yine Temmuz ayının son günü Yer’e en yakın konumunda idi. Bunun sonucu olarak, bu günlerde 2003 yılından bu yana en parlak konumuna ulaşmış durumdadır. Ağustos ayı süresince en iyi gözlem konumunda ve görünen parlaklığı -2.5 kadir civarında olacaktır. Ayın ilk günlerinde neredeyse bütün gece gökyüzünde olacak olan Kızıl Gezegen, ay sonuna doğru hergeçen gün biraz daha erken batacaktır.
JÜPİTER : Bu ay içersinde de Güneş’in doğusunda bulunacaktır. Ayın ilk günlerinde açısal olarak Güneş’e yaklaşık 94 derece uzaklıkta iken, TERAZİ takımyıldızı içersinde konumu fazla değişmemesine karşın, Güneş’in doğuya doğru daha hızlı yerdeğiştirmesi nedeniyle ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak yaklaşık 63 derece uzakta olacaktır. Ayın ilk günlerinde Güneş batarken Güney ufkumuzda, meridyenimizi-öğlen çemberimizi geçmiş konumda olacak ve parlaklığı ile hemen göze çarpacak ve gece yarısına kadar gözlenebilecektir. Ay sonuna doğru Güneş battığında Güney-Batı ufkumuzda görünecek ve her geçen gün daha erken batacaktır.. Yaklaşık -2,0 kadir parlaklıktaki görünümü ve parlak GALİLEO Uyduları ile ile güzel bir gözlem hedefi olmayı bu ay da sürdürecektir.
SAT
ÜRN : Ağustos ayı içinde de YAY takımyıldızındaki konumu fazla değişmeyecek olan ve “Halkaların Efendisi” de denilen bu güzel görünümlü dev gaz gezegen, ayın ilk günlerinde Güneş’in Doğu tarafında ve 142 derece açısal uzaklıkta olacaktır. Bu tarihlerde, Güneş battığında Güney-Doğu ufkumuzda yükselmiş olarak görünecektir. İlerleyen günlerde Güneş 
battığında Güney ufkumuzda biraz daha yüksekte Öğlen Çemberimize daha yakın konumda görülecektir. Ayın ilk günlerinde saat 03 gibi batacak olan gezegen ilerleyen günlerde daha erken batmış olacaktır. Ayın son günlerinde Güneş’e olan açısal uzaklığı 113 derece ye kadar azalacaktır.
Bu ay içinde gökyüzü gözlemcileri, amatörler için gerçek şölen var. Hemen hergün, Güneş battıktan hemen sonra, gecenin ilk yarısında gökyüzünde şenlik olacak. Merkür hariç çıplak gözle gözlenebilen gezegenlerin hepsi aynı anda gökyüzünde olacak bu saatlerde. Batıdan başlayıp doğuya doğru sıra ile gözlenebilecek. Samanyolu Gökadamızın merkezi doğrultusundaki çok sayıdaki derin uzay cisminin bulunduğu bölge, AKREP ve YAY takımyıldızları ile sahnede olacak. Bunlar yetmeyecek.. 12/13 Ağustos gecelerinde, yıl içinde gözlenen en iyi-en zengin göktaşı yağmuru olan Perseid (Kahraman) Göktaşı yağmuru var.
Yukarıdaki şekilde 13 Ağustos ve sonrasında gökyüzündeki görsel şölen görüntüsü var. AY bile bu görsel şöleni bozmamak için görünmeyecek gece boyu, daha ne istiyorsunuz ki ? Bunlar da yetmiyorsa, Ethem Derman hocanın “Bu Güzel Tam Bir Fettan” b
etimlemesiyle fotoğrafladığı Panstarrs/S3 kuyrukluyıldızı da gözlenebilir bir konumda olacak. Tek kusuru sabaha karşı görünmesi ve Güneş’e açısal olarak yaklaşıyor olması.. O kadarı Kadı Kızında bile olur derler.
Ethem Derman hocanın bu gözlemler için Isparta ili Yenişarbademli ilçesi sınırları içindeki Melikler Yaylasında düzenlediği Gözlem Şenliğine daveti var.
https://www.facebook.com/groups/1454220411284115/?fref=nf )
Orası olmazsa, bulacağınız karanlık, çevre-hava-ışık kirliliği olmayan güvenli bir yerde izleyin muhakkak. Yanınızda bilenlerin olması elbette gözlemlerin çok daha güzel ve verimli, bilgi dolu olmasını sağlar.
Daha ne bekliyorsunuz ki.. Gökyüzü size bu güzellikleri sunuyor. Hem de “hepsi bir arada, hepsi aynı gecelerde…” Haydi, kaçırmayın….
KAHRAMAN GÖKTAŞI YAĞMURU
(PERSEIDS)
12/13Ağustos
1862 yılında Lewis Swift and Horace Tuttle tarafından keşfedilen 109P/Swift-
Tuttle kuyrukluyıldızının çekirdek çapı yaklaşık 25-30 km kadar. Yörünge dönemi yaklaşık 130 yıl. Güneş’in etrafından önceki geçişi 1992 yılında oldu. Bir sonraki geçişi 2122 yılında olacak. Biz görebilir miyiz acaba ?
Gün eş etrafındaki yörüngesine bıraktığı toz, taş parçacıkları bu yağmuru oluşturuyor. Dünyamız bu tozlu-taşlı artıkların olduğu yörüngeden bu tarihlerde geçer ve her yıl aynı tarihlerde bu göktaşı yağmuru tekrarlar. Giovanni Schiaparelli 1865 yılında Perseid göktaşı yağmurunun kaynağının bu kuyrukluyıldız olduğunu ilk kez ortaya koymuştur.
17 Temmuz – 24 Ağustos tarihleri arasında etkin olacak bir yağmur. En etkin olacağı gece 12/13 Ağustos gecesi ve civarındaki geceler. Saniyede yaklaşık 60
km lik hızlarla Yer atmosferine girecek olan toz-taş parçacıkları, sattte 60-100 arası göktaşı izi olması bekleniyor. Elbette, bütün izleri göremeyiz, ancak AY bu kez engel olmayacak. AY, 11 Ağustos ta Yeniay evresinde olacak vegece boyunca gözlemlerimizi engelleyemeyecek demektir.
Göktaşı izleri genel olarak Kahraman (Perse ) takımyıldızı doğrultusundan başlayacak. Kahraman takımyıldızı ise bu tarihlerde akşamın ilerleyen saatlerinde Kuzey-Doğu ufkumuzdan yükselmeye başlayacak. Sabaha kadar gözlem yapılabilecek demektir.
Ne yapmalıyız? Öncelikle güvenli, ışık kirliliğinin olmadığı karanlık bir ortam bulmalıyız. Mat, minder vb. gibi uygun şeyler üzerine uzanıp Doğu ufkumuzda yükselmekte olan Kahraman (Perse) takımyıldızı bölgesine doğru bakarak gökyüzünü izlemeliyiz. Daha keyifli gözlem için bu etkinliğe severek katılmış bir arkadaş gurubu, demlenecek çay olmalı, arada yapılacak gökbilim sohbetleri bu etkinliği güzelleştirmeli..
AY , bu ay içinde, gökyüzünde kimlerle, nerelerde dolaşacak ?
Gün Gün Gökolayları :
AY ;
04 Ağustos Sondördün evresinde
07 Ağustos Aldebaran ( alfa Boğa ) ile yakın görünümde
10 Ağustos Enberi (YER’e en yakın ) konumunda (358 200 km )
11 Ağustos Yeniay evresinde
14 Ağustos VENÜS ile yakın görünümde
15 Ağustos SPİCA ( alfa Başak ) ile yakın görünümde
17 Ağustos JÜPİTER ile çok yakın görünümde
18 Ağustos İlkdördün evresinde
21 Ağustos SATÜRN ile çok yakın görünümde
23 Ağustos MARS ile yakın görünümde
23 Ağustos Enöte ( YER’e en uzak ) konumunda ( 405 700 km)
26 Ağustos Dolunay evresinde
11 Ağustos Parçalı Güneş Tutulması : Ülkemizden gözlenemeyecek.
12 Ağustos PERSEİD ( KAHRAMAN ) Göktaşı Yağmuru
17 Ağustos VENÜS En Büyük Doğu Uzanımda (EBDU = 45 derece)
26 Ağustos MERKÜR En Büyük Batı Uzanımda ( EBBU = 18 derece)
2 yorum
Merhaba gece 4 e doğru bı yıldız veya gezegen doğuyor hemen ardından 3 tane üst üste duran yıldızlar doğuyor bunların isimleri nedir acaba
Gördüğünüz büyük olasılıkla Avcı takımyıldızı. Betelgeuse (kırmızımsı) ve Rigel en parlak olanlarıdır. Köşelerde yer alan bu iki parlak yıldızın arasında üç adet sıralı yıldız bulunur ki bunlara Avcı’nın Kemeri adı verilir. Stellarium.org adresinden gökyüzü programını indirirseniz herhangi bir anda gökyüzündeki cismin yıldız mı gezegen mi olduğunu anlayabilirsiniz. Ya da indirmeden görmek için https://in-the-sky.org/skymap.php adresinden yararlanabilirsiniz.