EKİM AYINDA GÖKYÜZÜ

 

Amatörler için, gökyüzü düşkünleri için, geçen birkaç ay içersindeki günlerde olduğu gibi, gökyüzü güzel  gözlem olanakları sunuyor sizlere.  Haftanın 7 gününe isimlerini veren, 7 kat gökyüzü tanımına neden olan, gökyüzünün gezginleri diye antik dönemlerden bu yana bilinen, gözlenen ve  incelenen 7 gökcismi  Ekim   ayında da  gökyüzünde aynı anda birlikte gözlenebilecektir.

Antik dönemlerde, gökyüzünde  çıplak gözle görülebilen, haftanın 7 gününe adını veren bu  7  “gezgin”  gökcisminin  hareketlerinden yola çıkarak evren modelleri oluşturulmuştur.

AY 

 AY,  elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken  ;

04 Ekim   günü  enöte  konumunda – YER’e  en  uzak konumda olup   uzaklığı  406 100 km

17 Ekim  günü  enberi  konumunda  – YER’e  en yakın konumda olup   uzaklığı  357 900 kmay

31 Ekim   günü  enöte   konumunda – YER’e  en  uzak konumda olup   uzaklığı  406 700 km

 

AY’ın   EVRELERİ :

ekim_ay

Gökyüzü gözlemi yapmayı düşünüyorsanız AY’ın ilkdördün evresine yakın günleri tercih etmelisiniz. Akşamın ilk saatlerinde AY gözlemi yapılır, sonrasında AY ışığının etkisi azalır ve batar. Bu saatten sonra da diğer gökcisimleri, derin uzay cisimleri rahatlıkla gözlenebilir. Elbette,  gözlemlere olumsuz etki yapan  çevre, ışık ve hava kirliliği olmaması gerekmektedir. Gözlem için, olanağınız varsa, kentlerin-yerleşim yerlerinin  dışında, karanlık,  ancak güvenli bir yer seçmeniz uygun olacaktır.

 

Yeniay          :  01 Ekim              İlkdördün       09 Ekim

Dolunay      :  16 Ekim                Sondördün   22 Ekim

Yeniay           :  30 Ekim        

 ayevreleri_ekim

 

 

 

 

GÜNEŞ’imizin  bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUM” denilmektedir. Güneş,bu çember üzerinde  hergün yaklaşık bir derece doğuya doğru yolalır.  Güneş ve Ay Tutulmaları,  AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar.

GÜNEŞ  ayın ilk günlerinde  Doğu noktasından 4-5 derece Güney yönüne doğru doğacaktır.  Akşamları da aynı şekilde batma noktası Batı noktasından Güney yönüne doğru 4-5 derece ötede olacaktır.  Ay sonuna doğru bu değerler yaklaşık 18  dereceye kadar artacaktır.  Gündüz süresi de her geçen gün daha da  kısalacaktır. Ayın ilk günlerinde   yaklaşık olarak 11 sa 45 dk    olan bu süre ay sonunda  yaklaşık 10 sa 30 dk   olacaktır.    Bu konularda, herhangi bir yer ve zaman için  gerekli hesaplamaların duyarlı olarak verildiği, işinize yarayacak  bir web sitesi de önerebilirim.     https://www.timeanddate.com    Yer ve zamanı ayarlayıp istediğiniz hesaplamaları yaptırabilirsiniz.

Bildiğiniz gibi,   Yaz saati-Kış saati  uygulaması kaldırıldı.  Yaz saati  Ekim ayı son haftasında  1 saat geri alınırdı. Bütün yıllık programlar bu kurala göre belirlenmişti.  Elektronik aletler otomatik olarak bu işlemi yapıyorlar, onlar geri alacak biz sonra tekrar ekleyeceğiz, ya da şimdiden bu  konuda gerekli ön ayarları yapacağız demektir.   Bakalım nelerle karşılaşacağız bu konuda. Aslında bu konu çok önceden buyana tartışılıyor. Astrobilgi sayfalarında yeralan,  Prof.Dr.  Ethem Derman’ın yazısını ( http://astrobilgi.orgstop-changing-our-clocks-stopdst/ )  okumalısınız.

17 Ekim günü  AY yörüngesi üzerinde dünyamıza en yakın konumda olacak. Öte yandan 16 Ekim günü  Dolunay evresinde olması  sözkonusu. Bu tür konumlarda farklı kültürlerde yapılan isimlendirmeler  gündeme gelecektir.  Süpermoon – Süper Ay  ve    Bloodmoon – Kanlı AY  gibi.  Biliyoruz ki  AY ne süper ne de kanlı…

 

 GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ

gezegenlersirali

Ayın ilk günlerinde MERKÜR  ve JÜPİTER  Güneş’in batısında  ancak VENÜS, SATÜRN ve MARS ,   Güneş batarken  neredeyse eşit aralıklarla batıdan güneye doğru sıralanıyorlar.

 

MERKÜR :  Ekim ayının ilk günlerinde  Güneş’imerkürn
yaklaşık 17 derece Batısında olacak olan gezegen, ilerleyen günlerde  açısal olarak Güneş’e yaklaşacaktır.  Ayın ilk günlerinde  gündoğumundan önce Doğu ufkunda kısa süre  uygun gözlem koşulları varsa gözlenebilecektir.   Güneş’e açısal olarak yaklaşırken  ayın 11’inde JÜPİTER ile çok yakın görünümde olacaklar ancak  gözlenmeleri  çok güç olacaktır.

VENÜS :   venusAyın ilk günlerinde  GÜNEŞ battığında, Batı’dan Güney’e doğru sıralanan  parlak üç cisimden GÜNEŞ’e daha yakın görünümde(yaklaşık 30 derece)  olan  gezegen.  Akşamın ilk saatlerinde  ufka yakın  olarak bir saat civarında gözlenebilecektir. Ay sonuna kadar Güneş’e göre açısal uzaklığı biraz artacak ve  gözlenebilirliği  ay boyunca hemen hemen aynı kalacaktır. Ay boyunca Güneş ile birlikte doğuya doğru hareketlerini sürdürerek  Akrep takımyıldızı içersinde  konumu fazla değişmeyen SATÜRN ile ayın son günlerinde yakın görünümde olacaktır.MarsSyrtisGlobe

MARS : Ekim ayı süresince günbatımında, Güney yönümüzde ufkumuzdan yaklaşık 25 derece yükseklikte Yay takımyıldızı içersinde  bulunacak olan kızıl gezegen, akşamın ilk saatlerinde Batı ufkumuzda gözlenebilecek, gece yarısı olmadan batacaktır. Parlaklığı ise az da olsa azalmasını sürdürecektir.

JÜPİTEjupiterR :  Bu ay içersinde Güneş’in batısında bulunacaktır. Ayın ilk günlerinde açısal olarak Güneş’e yakın iken,  Başak takımyıldızı içersinde konumu fazla değişmemesine karşın, Güneş’in doğuya doğru hareketi nedeniyle ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak  yaklaşık  25 derece uzaklaşmış olacaktır. Bunun sonucu olarak sabah,  gündoğumu öncesinde doğu
ufkunda kısa süre gözlenebilecektir. Parlaklığı ise önceki aylara göre daha az olacaktır.

SATÜRN :  Ekim ayı içersinde de  Akrep takımyıldızı içersindeki konumsaturnu fazla değişmeyecek,  akşamın ilk saatlerinde batı ufkumuzda  bir iki saat gözlenebilecektir. Her geçen gün gözlem süresi daha kısa olacatır. Güneş ile birlikte  doğuya doğru yerdeğiştirmesini sürdüren Venüs,  ay sonunda Satürn ile yakın görünümde olacaktır.


AY,  1 Ekim günü  Yeniay evresinde bulunacak, ilerleyen günlerde doğuya doğru hergün yaklaşık 13 derece yerdeğiştiriken, akşam gökyüzünde  sırası ile   3-4  Ekim günlerinde  Venüs,  6 Ekim günü Satürn ve  8 Ekim günü Mars ile yakın görünümde alacak. 28 Ekim günü ise sabaha karşı JÜPİTER ile çok yakın görünümde gözlenecektir.

saturnvenusantares
27-28 Ekim günlerinde,  günbatımı sonrasında batı ufkumuzu süsleyecek bir güzel görünüm.  Satürn  Venüs ve Akrep’in kalbi  Antares yukarıdan aşağıya doğru dizilmişler. Ayın son günleri olan birkaç gün süre ile bu görünüm  günbatımından hemen sonra  kısa süre gözlenebilecek.

 

 

 

GÖKTAŞI YAĞMURLARI :

Ekim ayı içersinde  iki ayrı göktaşı yağmuru gerçekleşiyor.

Ekim 7 günü maksimum sayıya ulaşması  beklenen  DRACONIDS – EJDERHA  Göktaşı Yağmuru,  dünyamızın   21P Giacobini-Zinner  kuyrukluyıldızının kalıntılarının bulunduğu eski yörüngesinden geçerken gerçekleşecek.   Sayıca az olması, ilkdördün evresindeki AY’ın ışığının etkisi nedeniyle gözlemi pek keyifli olmayacak.

Ekim  20-21  günlerinde ORİONİDS – AVCI  Göktaşı Yağmuru  meydana gelecek. Saatte en fazla 20 civarında göktaşı kayması gözlenebilecek.  Ancak bu kez  sondördün evresindeki ay ışığı etkili olacak.  Gece yarısından sonra ışık kirliliğinin olmadığı karanlık bir ortamda belki çok parlak göktaşları gözlenebilecek. Avcı Göktaşı Yağmuru ise,  Halley kuyrukluyıldızının 1985-1986  geçişi sırasında yörüngesinde bıraktığıı tozlar içinden Dünya’mız geçerken oluşmaktadır.

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.