MAYIS AYINDA GÖKYÜZÜ

GÜNEŞ :sun

GÜNEŞ’imiz Mayıs ayının  ilk yarısında  KOÇ  takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 14 Mayıs    günü ise komşu BOĞA takımyıldızı sınırları içersine geçecek ve ay sonuna kadar  kadar bu takımyıldız sınırları içersinde görülecektir.

GÜNEŞ’in doğma ve batması bu ay içersinde biraz daha değişecektir. İlerleyen günlerde Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı noktalarından kuzeye doğru  ayın  ilk günü  20  derece son günü ise yaklaşık 30 derece uzaktan  doğup batacaktır.

Gökcisimlerinin doğma ve batma saatleri her gözlem yerinde farklı olur. Doğuda daha erken doğar ve batar.

sunGüneş’imiz yıllık görünür hareketi nedeniyle gökyüzünde daha kuzeye doğru yerdeğiştirecektir. Bunun sonucunda, öğlen meridyenimizden (Mayıs ayı süresince 12:44  –  12:46 saatleri arasında öğlen çemberinden geçecektir. ) geçisi sırasında ayın ilk günleri ufuktan yüksekliği yaklaşık 65 derece olacak, her geçen gün bu açısal yüksekliği artacak ve ayın son günü ise  yaklaşık 72 derece olacaktır. Bu şekilde, daha yükseklerden geçmesi  ışınlarının bize daha dik gelmesi yanı ısınmanın daha da artması demektir.

Gündüz uzunlukları da artıyor.  Ayın ilk günlerinde 13 saat 50 dakika olan gündüz süresi ayın son gününde ise yaklaşık 14 saat 45 dakika olacaktır.   Gündüz süresindeki bu artış 21 Haziran  gününe kadar sürecektir. Daha sonra gündüz süresi kısalmaya başlayacaktır.

Dünyamız,  Güneş etrafındaki  yörüngesinde dolanırken Mayıs ayı içersinde Güneş’ten yaklaşık 1000 km daha uzaklaşmış olacaktır.  Güneş’ten bu kadar uzaklaşmasına karşın  Güneş ışınlarının bizim bulunduğumuz kuzey enlemlerindeki ülkelere daha dik gelecek olması ısınmayı, sıcaklığı arttıracaktır.

Bilgi Notu :  

Yerküremiz  GÜNEŞ  etrafındaki yörüngesini bir yılda tamamlar. Yerküre üzerinde gözlem yapıyorsanız, çevrenizdeki gökcisimlerinin  güneş_bilgi
hareketlerini  farklı algılarsınız. Gözlediğiniz bu tür hareketlere  “görünür hareket” adını veririz. Yerküredeki gözlemci olarak GÜNEŞ’i gözlediğimizde onun görünür hareketi sırasında hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yerdeğiştirdiğini, bir yılda YER etrafında bir kez dolandığını gözleriz.  Bu  yer değiştirme,  yerkürenin hareketi sonucunda gözlenen bir harekettir. Güneş’in gerçek hareketi değildir. Bu   hareketi sırasında da bir yıl  süresince aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi  Burç adı verilen 13 takımyıldızın sınırları içersinde yolalır.

 tutulumBilgi Notu :

GÜNEŞ’imizin  bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUM ” denilmektedir. Güneş, bu çember üzerinde  hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalır.  Güneş ve Ay Tutulmaları,  YER, AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar. Hepsinin dolandığı, Tutulum çevresindeki band şeklindeki bu bölgeye  ZODYAK KUŞAĞI  adı verilir.

 

Bilgi Notu :

Güneş Tutulum üzerinde hareket ederken  Gök Eşleğine uzaklığı yani DİKAÇIKLIĞI sürekli değişmektedir. 21 Haziran’da Gök Eşleğinden kuzeye doğru  en fazla 23.5 derece uzaklaşır. 22 Eylül’de gökeşleğini keserek sonra güneye iner, 21 Aralık günü maksimum ( – değer alarak)  – 23.5 derece olur, sonra tekrar Eşleğe yaklaşır. 20-21 Mart günlerinde GÜNEŞ, gökeşleği üzerinde,  İlkbahar noktasında bulunur, bu konum İlkbahar ILIMI olarak adlandırılır. Sonraki günlerde ise gökeşleğinden kuzeye doğru  uzaklaşır ve bu döngü sürer gider. Gökeşleğine olan açısal uzaklıktaki bu değişim, doğma-batma, gün süresi gibi kavramları belirler.  

 ———————————————————————————————————————–

AY  ay

AY,  elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken  ;

12 Mayıs  günü  enöte   konumunda – YER’e  en  uzak konumda olup   uzaklığı  406 210  km

26 Mayıs   günü  enberi  konumunda – YER’e  en yakın konumda olup   uzaklığı  357 208 km

 

ayevreleri_mayıs

İlkdördün      :   03 Mayıs            Dolunay       :   11 Mayıs

Sondördün     19 Mayıs            Yeniay             :   25 Mayıs             

mayıs_ay

AY  ; 

04 Mayıs,   Güneş battığında  Regulus(alfa Aslan) ile Güney yönünde 60 derece yükseklikte çok yakın görünümde

07 Mayıs,  Güneş battıktan sonra,  JUPİTER  ile Güney-Doğu yönünde 40 derece yükseklikte  çok yakın görünümde,

13/14 Mayıs gecesi, gece yarısında,  Güney-Doğu yönünde SATÜRN ile  yakın görünümde birlikte doğacaklar,

22/23 Mayıs gecesi, sabaha karşı, Güneş doğmadan kısa süre önce, VENÜS ile yakın görünümde,

24 Mayıs ta MERKÜR 27 Mayıs’ta ise MARS ile yakın görünümde olacaktır.

Uyarı..Öneri  :

Gökyüzü gözlemi yapmayı düşünüyorsanız AY’ın ilkdördün evresine yakın günleri tercih etmelisiniz. Akşamın ilk saatlerinde AY gözlemi yapılır, sonrasında AY ışığının etkisi azalır ve batar. Bu saatten sonra da diğer gökcisimleri, derin uzay cisimleri rahatlıkla gözlenebilir. Elbette,  gözlemlere olumsuz etki yapan  çevre, ışık ve hava kirliliği olmaması gerekmektedir. Gözlem için, olanağınız varsa, kentlerin-yerleşim yerlerinin  dışında, karanlık,  ancak güvenli bir yer seçmeniz uygun olacaktır.

GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ

uzanım Bilgi Notu : Gezegenler ve AY   gibi Tutuluma yakın gökcisimlerinin Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra gökyüzünde görünürler. Batı tarafında olanlar ise,  Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri  Güneş’e  açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli  fazla süre gözlenebilirler.  uzanımdışgezegen

 

Yer’den bakıldığında,  Güneş ve Gezegen doğrultuları arasındaki açıya  o gezegenin uzanım açısı denir.  

içgezegenlerYer ile Güneş arasında kalan “İç gezegenler”  MERKÜR  ve  VENÜS’ün yörünge hareketleri sırasında  UZANIM açılarındaki değişim ve özel konum adlandırmaları aşağıdaki şekilde görülmektedir.

 

“Dış gezegen” ; MARS,  JÜPİTER,  SATÜRN ve  NEPTÜN  için uzanım açısındaki değişimler de aşağıdaki şekilde verilmiştir.

 

 

merkürMERKÜR :  Güneş etrafındaki yörüngesinde hızla dolanırken gökyüzünde Güneş’in Batı tarafında ve Balıklar takımyıldızı sınırları içersinde olacaktır.  17/18 Mayıs gecesi   Güneş’e açısal olarak en uzakta (EBBU = 26 derece ) olması nedeniyle, sabaha karşı Güneş doğmadan az önce Doğu ufkunda uygun koşullarda, kısa süre  gözlenebilecektir. İlerleyen günlerde de Güneş’e açısal olarak yaklaşacaktır.  19 Mayıs’ta Balina(CETUS) takımyıldızına geçecek, 3 gün sonra da  Koç takımyıldızı sınırlarınn  girecektir.venus

VENÜS :   Mayıs ayı süresince BALIKLAR takımyıldızı sınırları içersinde ve Güneş’in batısında kalacak olan  VENÜS  ayın ilk günü  Güneş’e olan açısal uzaklığı 39 derece iken son gününde 45  dereceye kadar uzaklaşmış olacaktır. Sabah gökyüzünde Doğu ufkumuzda  “Sabah Yıldızı” olarak yeralmaktadır. Güneş doğmadan az önce DOĞU noktasına çok yakın bir yerden doğacak ve Güneş doğuncaya kadar kısa süre gözlenebilecektir. Gözlem süresi hergün az da olsa artacaktır.  Venüs’ün parlaklığı Mayıs ayı süresince artacaktır.

MarsSyrtisGlobeMARS : Mayıs ayı süresince BOĞA  takımyıldızı sınırları içersinde olacak olan “Kızıl Gezegen”  Güneş’in  Doğu tarafında yeralacak ve Güneş battıktan sonra Batı ufkumuzda ufka yakın bir konumda görülecektir. Güneş’e açısal olarak 26 derece uzakta iken ay sonunda bu açıklık 17 dereceye azalacak ve gözlem süresi kısalacaktır.  Güneş battıktan kısa bir süre batacaktır. Ayın ikinci yarısı gözlenmesi zor olacaktır.  jupiter

JÜPİTER :  Gezegenlerin “Ağabeyi”  olan bu dev gaz gezegenin  Güneş ile arasındaki açısal uzaklık (u :  uzanım  açısı)   Güneş’in Doğu tarafında hergeçen gün azalmaktadır.  Güneş battığında, Doğu ufkumuzda biraz yükselmiş olarak görülmeye başlayacak ve her geçen gün biraz daha yükselmiş olarak gözlenebilecektir. Sabaha doğru da her geçen gün biraz daha erken batmış olacaktır. Ancak gökyüzünde Venüs kadar olmasa da -2 kadirlik parlaklığı, kendi etrafında dolanan görece parlak ve meşhur Galileo Uyduları ile  keyifle gözlenebilecek bir gözlem hedefi olacaktır. Mayıs ayı süresince de BAŞAK takımyıldızı sınırları içersinde yeralmayı sürdürecektir.

saturnSATÜRN   :   Mayıs   ayının ortasına kadar YAY   takımyıldızı sınırları içersine  bulunacak olan  halkası ile güzel görünümlü bu gezegen, daha sonra YILANCI takımyışdızı sınırları içersine geçecektir.   JÜPİTER gibi güzel bir gözlem hedefi olur.  Akrep’in Kalbi  Antares’in yaklaşık 18 derece doğusunda yeralacaktır. Ayın ilk günlerinde  gece yarısına doğru doğacak ve sabah Güneş doğuncaya kadar gökyüzümüzü süsleyecektir.  İlerleyen günlerde daha erken doğacaktır ve daha uzun süre gözlenebilecektir.  Mayıs ayı süresince  JÜPİTER’in yaklaşık 6 saat  ardından görünecek birlikte gökyüzümüzü süsleyeceklerdir. JÜPİTER kadar parlak olmasa da sıfır kadire yaklaşacak olan parlaklığı ile rahatça gözlenebilecektir.saturn

SATÜRN gezegeninin ilginç olmasını sağlayan halkasının görünümü sürekli değişmektedir. Bazen  dünyamız, halkanın bulunduğu düzlemde bulunur ve halka sanki bir çizgi gibi görülür. Geçen uzun yıllar süresince  halka düzleminin bize göre eğimi değişir. Bazen bu eğim en büyük olduğunda halkanın gözlemi en güzel olur. Halkanın ayrıntıları, arasındaki boşluklar, gezegen ile halka arasındaki boşluk vb halkanın yapısı çok belirgin olur.  Astrofotoğrafçılar için güzel bir hedef olur.  2017 yılı işte böyle bir fırsatı size sunuyor. SATÜRN  görünüm olarak en uygun konumda,  kaçırmayın.

05 /  06  MAYIS  ETA AQUARID (Eta KOVA)   Göktaşı Yağmuru 

Halley Kuyrukluyıldızı çok bilinen bir kuyrukluyıldızdır. Kuyrukluyıldızlar, genel olarak, bilimsel adı dışında,  kim tarafından keşfedilmiş ise onun adı ile bilinir. Ancak Halley’in bir farklı durumu vardır. Bir İngiliz gökbilimci, jeofizikçi, matematikçi olan Edmond halleyHalley, 1758 yılında,  geçmiş yıllardaki KY geçişlerini incelemiş, aralarında 75 yıl ve katları olan geçişleri incelediğinde, aynı kuyruklı yıldız olması gerektiğini belirlemiş. Ardından  ne zaman  geçeceğini hesaplamış ve    1758 de kuyrukluyıldız tekrar Güneş etrafında dolanmış. Bu nedenle de o kuyrukluyıldıza Halley adı verilmiş.core-halley

Halley kuyrukluyıldızı Güneş etrafındaki yörüngesini yaklaşık 75 yılda tamamlar. Her geçişinde  çıplak gözle gözlenebilecek kadar parlak olmuştur. Dönemi de, uzun yaşayan bir insanın ardarda iki geçişini gözleyebileceği bir süredir.

Önceki geçişi, Güneş’e en yakın olduğu tarih Şubat 1986 olmuştur. Bir sonraki görüneceği yıl 2061 olarak hesaplanmış.

Ekim ayı ortalarında görülen Orionid (Avcı)  göktaşı yağmuru da Halley kuyrukluyıldızının yörüngesinde bıraktığı tozlar tarafından oluşturulur.

1986 yılı geçişinde, gönderilen GIOTTO adlı araştırma sondası Halley’in çekirdeğine çok yaklaşmış ve  ilk kez bir  KY çekirdeği görüntülenmiştir.

5 mayısHalley kuyrukluyıldızının 1985-86 yılında Güneş’e en yakın olduğu konumda iken  bu  geçişi sırasında yörüngesinde bıraktığı toz ve taş parçaları yer atmosferine girerek  bu göktaşı yağmurunu oluştururlar. Doğal olarak,  Güneş’e yakın geçişinde  yörüngede daha çok parçacık olur, eğer yakın geçişten sonra  uzun yıllar geçmiş ise parçacıklar yayılacağı  ve azalacağı için göktaşı yağmuru sağanak değil de çisentiye dönüşür. Yani, bir saat süresinde oluşan göktaşı izi sayısı azalır. Bu göktaşı yağmuru da sayıca çok fazla olmayacaktır. Bu kez, bir saat içersinde 15 civarında göktaşı izi görebilirsiniz. Belki, şansınız olursa  arada ateştopu da görebilirsiniz.

19  Nisan – 28 Mayıs tarihleri arasında gözlenebilecek olan bu göktaşı yağmurunun en fazla sayıda gözleneceği tarihler 05-06 Mayıs geceleri.   Geçen ay görülen Çalgı Göktaşı yağmurunda olduğu gibi ay İlk dördün evresini yeni geçmiş durumda olacak. Kova takımyıldızı bölgesi gece yarısından sonra Doğu ufkumuzdan yükselecek ve ay kısa süre sonra batacak. Bu durumda AY’ın ışığının etkisi de olmayacak.  En güzel gözlem zamanı ise KOVA takımyıldızı sabaha karşı Güney-Doğu ufkumuzda iken olacaktır.

Öyleyse; sabaha karşı,  ışık ve hava kirliliğinin olmadığı güvenli bir gözlem yeri belirlemek, uygun giysiler seçmek, uzanarak gökyüzüne, Güney-Doğu ufkumuza doğru bakmak, sayıca az olacağını da düşünerek bakmak,   hepsi bu… Bu sırada, Akrep takımyıldızı, Akrepin kalbi Antares’in  yanısıra çaydanlık görünümü de olan ve Samanyolu gökadamızın merkezini doğrultusundaki YAY takımyıldızı,  aralarına aldıkları  halkası ile güzel görünümlü dev gaz gezegen SATÜRN hemen yan tarafta  olacak zaten.

Hepinize  iyi gözlemler,  gökyüzünüz açık olsun..

5 MAYIS 2017 CUMA   DÜNYA UZAY GÜNÜ  : 1997 yılında   ABD’nin  savunma sanayisi  teknoloji ve iletişim konusunda dev şirketlerinden  Lockheed Martin Corporation  tarafından  başlatılan, Mayıs ayının ilk Cuma günü etkinliklerle kutlanan bir  özel gün.  Uzay çalışmaları, evrenin gizemlerinin araştırılmasını ön plana çıkartarak  matematik, bilim, teknoloji ve mühendislik eğitimini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Yeterince yaygınlaşmamış durumdadır.

 

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.