2019 TEMMUZ AYINDA GÖKYÜZÜ

 TEMMUZ  AYINDA GÜNEŞ :

GÜNEŞ’imiz Temmuz ayının  ilk yarısında  İKİZLER  takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 20/21Temmuz    gecesi  komşu YENGEÇ  takımyıldızı sınırları içersine geçecek ve ay sonuna kadar   bu takımyıldız sınırları içersinde görülecektir.

GÜNEŞ’in ufkumuzdaki  doğma ve batma  noktaları  bu ay içersinde biraz daha değişecektir. Bu ayın ilk günlerinde Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı noktalarından kuzeye doğru 30 derece iken ayın son günlerinde 22 derece uzakta bir konumda   doğup batacaktır. Bu açı  her geçen gün azalacaktır

Temmuz ayı içinde gündüz süresinin uzunlukları da azalmasını  sürdürecektir.  Ayın ilk günü yaklaşık olarak 14sa 57dk olan gündüz süresi  ayın son gününde  14 sa 17dk  olacaktir.   ( Burada unutulmaması gereken özellik ; Türkiye’mizin doğusu ile batısı arasındaki doğma-batma saatleri arasındaki fark yaklaşık 1 saat civarındadır, ancak  (enlemler arasındaki küçük zaman farkları dikkate alınmadığında)   gündüz süresi ülkemizin her yerinde yaklaşık aynı uzunlukta olur.)

Güneş’imiz yıllık görünür hareketi sırasında Güneye doğru  yer değiştirmesini sürdürecektir. Temmuz ayı süresince Ankara’da 12:52  ile  12:55 saatleri arasında öğlen çemberinden geçecektir.  Aynı enlemdeki  diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak,  doğusundaki kentlerde daha erken, batıdaki kentlerde ise daha geç geçecektir. Tam bu geçişler sırasında yani tam öğlen zamanında  ufuktan yüksekliği Temmuz ayı süresince yaklaşık 73 dereceden  68 dereceye kadar azalacaktır. . (Ankara’ya göre verilen bu değerler, güneye doğru kaç derece giderseniz ufuktan yüksekliği o kadar artar.. Kuzeye giderseniz azalır.)

 Örneğin    Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık  32.8 derece doğu,  İzmir’in ise  27.1 derece doğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı  yaklaşık 5.6 derece olur.  Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = 22.4 dakika eder.  Öyleyse Güneş, 1 Temmuz   günü Ankara Öğlen çemberinden saat 12:52 de geçecek ise, İzmir öğlen çemberinden yaklaşık 22.4 dakika sonra  yanı  yaklaşık 13:15 de geçecek demektir. Ankara’dan daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri bu kez  çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…

 

 

 

 

 

Türkiye’mizin doğusundan VAN, ortasından ANKARA ve batısından da İZMİR  kentleri için TEMMUZ  ayının 1,  15,  31. günlerinde Güneş ile ilgili zamanlar, öğlen-meridyenden geçiş zamanı, yüksekliği ve uzaklığı aşağıdaki çizelgede verilmiştir.   Değerleri karşılaştırarak yukarıda metin olarak verilen bilgileri irdelemelisiiniz.

05   TEMMUZ   2019

Güneş’e en uzak konumda olduğumuz gün !  

Isı kaynağımız  en  uzakta,

                      peki, bu sıcaklar da  ne böyle ??   🙂

Yerkürenin Güneş etrafında dolandığı yörünge ( ya da Güneş’in Yerküre etrafında dolandığı görünür yörüngesi)  bir elipstir.  Güneş’imiz bu elipsin odaklarından birinde bulunur. Dünyamız yörüngesinde dolanırken, yörünge üzerinde bulunduğu noktanın Güneş’e uzaklığı sürekli değişir.

05 Temmuz gecesi bu uzaklık en büyük değerde (  152.104.285 km ) olacak.

Güneş bize en uzak konumda olmasına karşın  Dünyamız üzerinde Kuzey yarıkürede  en sıcak günler yaşanmaktadır. Mevsimler üzerinde ve  sıcaklığın fazla olmasında esas etkenin Yer-Güneş uzaklığının olmadığını da yaşayarak öğreniyoruz.  Güneş’e en uzak ve en yakın olduğumuz konumlardaki uzaklık farkı ( yaklaşık 5 milyon km…   oran olarak :  % 3,3 )  mevsimler üzerinde o kadar etkili olmuyor. Esas etki, yeryüzüne Güneş ışınlarının geliş açısı, yani ne kadar dik ya da ne kadar eğik geldiği önemliKuzey yarıkürede,  yıl içinde Temmuz başında Güneş’e en uzak konumda olmamıza karşın, Güneş ışınlarının eğimi 21 Haziran’da  en fazla oluyor ve ilerleyen günlerde ısınma sürüyor,  sonrasında  Güneş’e en uzak olmamıza karşın en sıcak günleri yaşıyoruz. Havanın, suyun ve karaların ısınma sürelerinin farklı olmasını  da unutmamak gerekir. Sıcaklara dikkat….

Güneş, Kuzey yarıkürede  21 Haziran’da gökyüzünde  yıl içersindeki en yüksek konumunda olur. Bu tarihte  Güney yarıkürede ise Güneş ışınlarının geliş açısı çok azdır ve kış mevsimi oluşur. .

AY 

AY,   HAZİRAN    ayı süresince,  elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken yörüngesinin enberi ve enöte noktalarından geçiş tarihleri ile bu tarihlerdeki AY- YER uzaklıkları aşağıdaki gibidir.

05 TEMMUZ   :    AY,   Enberi ( YER’e en yakın ) konumunda  :    363 726 km   

21 TEMMUZ   :   AY,    Enöte  ( YER’e en uzak )   konumunda  :    405 481 km

 

Dikkat ettiyseniz, 05 Temmuz  günü  Güneş‘imizden    yıl içindeki  en uzak konumdayız.  AY  ise bize en yakın konumda olacak.  Güneş en uzak olduğu için gökyüzünde kapladığı alan yani görünen büyüklüğü en küçük olur.  Ay ise en yakın konumda olduğu için en büyük çaplı görünür.   Bu günde bir Tam güneş tutulması olsaydı süre olarak benzer diğer tutulmalara göre çok uzun bir tam tutulma süresi olurdu… 

AY’ın   EVRELERİ :

Ay’ın  Yer etrafındaki  yörüngesinde dolanmasının sonucu olarak, Güneş – Yer – AY  açısı  sürekli değişir ve  farklı tarihlerde YER den AY’a bakıldığında  AY’ın  Güneş tarafından aydınlatılmış olan olan yarısının YER’den farklı biçimlerde görünmesi  AY’ın EVRELERİ’ni oluşturur.

AY kendi ekseni etrafında 27,32 günde bir kezdöner. Bu dönme sırasında Güneş ışınları tıpkı Dünya üzerinde Gece-Gündüz  olayı olduğu gibi AY’ın yarısını aydınlatır, diğer yarısı karanlıkta kalır. Dönme nedeniyle de aydınlık kısımları gündüzü yaşar, karanlık kısımları da geceyi.  Dönme süresi 27,32 gün olduğundan AY yüzeyinde yaşıyorsanız yaklaşık  14 gün gündüz, 14 gün gece olacak demektir.  Buradan anlaşılacağı gibi AY bir yarısı hep karanlık olmaz.  AY’ın sürekli olarak  bir “Karanlık Yüzü”  yoktur.  Her tarafı dönme  sonucu Güneş ışığı alır.

Yeniay    :   02 Temmuz            İlkdördün     :  09 Temmuz                 

Dolunay  :   17 Temmuz           Sondördün  :   25 Temmuz 

 

(AY, Yer etrafındaki yörüngesinde dolanırken, gökyüzünde hergün GÜNEŞ’ten açısal olarak yaklaşık 13 derece   doğuya doğru uzaklaşır ve bunun sonucu olarak aynı  gözlem yerinde hergün yaklaşık 45-50 dakika daha geç doğar.)

 

AY’ın evrelerine bakarak  doğma batma zamanlarını tahmin edebilirsiniz.

YENİAY  evresinde ise   Güneş ile hemen hemen aynı doğrultuda olacakları için aynı saatte doğar  ve  batarlar. Bu evrede iken bize dönük olan yüzü karanlık olacağı için ve ayrıca Güneş ışınları etkisi ile görülemez. Güneş Tutulmaları bu evre sırasında oluşur.

İLKDÖRDÜN evresinde : GÜNEŞ öğlen çemberimizde iken, doğu ufkumuzdan  AY doğar, GÜNEŞ battığında ise AY  Güney yönümüzde Öğlen Çemberimizde görülür. Gece yarısı olduğunda  AY batar.

DOLUNAY evresinde : Yerdeki gözlemciye göre GÜNEŞ ile ters-karşı  tarafıta yeralır. GÜNEŞ  batarken doğar,  bütün gece gökyüzünü aydınlatır, GÜNEŞ  doğarken AY batar.  AY Tutulmaları bu evre sırasında oluşur.

SONDÖRDÜN evresinde : Gece yarısı olduğunda doğar,  sabah GÜNEŞ doğarken AY güneyde en yüksek konumunda olur. Öğlen olduğunda ise günortasında AY batar.

Bunları biliyor muydunuz ? 

AY yüzeyinde, Dünya’ya  bakan tarafta oturuyor olsaydınız ;

DÜNYA’mız  gökyüzünde hep aynı yerde duruyor olacaktı..

Dünya’mıza  baktığınızda  AY gibi  evreler gösterdiğini görecektiniz.

16/17  TEMMUZ    PARÇALI   AY   TUTULMASI

16/17 Temmuz gecesi gerçekleşecek  olan tutulmada  AY’ın tamamı tutulmayacaktır.  YER’in tam gölge konisi içine tamamı girmeyecektir.

Tutulma ortasında AY’ın % 50 den biraz fazlası  tam gölge içinde kalacaktır.

 

AY’ın Tam gölge konisi içine girmesi    23:01

Tam Gölge konisinde   TUTULMA Ortası    00:30

Tam Gölge Konisinden Çıkış     01:59

Parçalı Ay tutulmasında Ay’ın  Tam Gölge Konisi  içine giren parçasının  yüzdesi büyük ise  kırmızılaşmış Ay  görüntüsü  daha belirgin olur. Bu nedenle tutulma ortasına yakın zamanlarda gözlerseniz  daha keyifli olacaktır.

GEZEGENLERİN 

GÖZLENEBİLİRLİĞİ

 

Bilgi Notu :

Tutulum düzlemine yakın olan, ZODYAK Kuşağı içinde dolanan  Gezegenler ve AY ,   Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra Batı gökyüzünde görünürler. Güneş’in Batı tarafında olanlar ise,  Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri  Güneş’e  açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli  fazla süre gözlenebilirler.  

Yukarıdaki  görüntüde  Güneş ve Gezegenlerin boyutları (çapları) orantılıdır. Birbirleri  ile karşılaştırılabilir.  Ancak Uzaklıkları  ölçekli değildir. Sadece  Güneş’e uzaklık  sırasındadırlar.

Gezegenlerin  Güneş Sistemi  içindeki konumları, uzaklıkları, görünümleri  gibi bir çok özelliği, tarih değiştirerek görebileceğiniz bazı web sayfalarının adresleri  aşağıda.  İstediğiniz tarihteki konumlarını, Dünyamıza  ya da Güneş’e uzaklıklarını görebileceğiniz birkaç örnek.  Buna benzer örnekleri  sizler  de internette bulabilirsiniz.

http://www.astronoo.com/en/articles/positions-of-the-planets.html

https://in-the-sky.org/solarsystem.php

https://www.timeanddate.com/astronomy/planets/distance

Başka bilgiler de istiyorsanız ;

http://www.astrookul.com

http://www.astronomidiyari.com

https://www.nasa.gov/audience/foreducators/index.html

https://www.facebook.com/populerastronomi/

Çıplak göz ile görebileceğimiz gezegenlerin  Temmuz ayı içinde konumları ve gözlenebilirliklerini  inceleyelim şimdi de ;

MERKÜR ;  Temmuz ayının ilk günlerinde Güneş’in doğusunda 23 derece açısal uzaklıkta olacak olan haberci gezegen   ay sonuna doğru bu açısal uzaklık 13 derece civarında olacaktır..

 Bu ay içersinde ayın ilk günlerinde YENGEÇ   takımyıldızında  gözlenecek, 08 Temmuz günü Batı yönündeki  “Geri Hareketine”   başlayacak  ve 22 Temmuz  günü  İKİZLER  takımyıldızı sınırları içine geçecektir.

 Temmuz  ayının ilk günlerinde  Güneş battığında ufuktan yüksekliği çok fazla olmasa da  uygun gözlem  koşullarında  Batı ufkumuzda gözlenebilecektir.  01 Temmuz  günü İkizlerin parlak yıldızları Kastor ve Polluks ve  MARS ile  çizgi halinde sıralanacaklardır.

İlerleyen günlerde Güneş’e açısal olarak yaklaşacak, 20 Temmuz günü ALTKAVUŞUM konumda olacak ve gözlenemeyecektir.

VENÜS :   Haziran ayının ilk günlerinde BOĞA  takımyıldızından  İKİZLER  takımyıldızı sınırları içine geçen gezegen  26  Temmuz’da YENGEÇ takımyıldızına geçecektir.   Haziran ayı içinde Güneş’e açısal uzaklığı, Güneş’in batısında  10  dereceden   daha küçük olacak ve gözlenemeyecektir.

 MARS  Ayın ik günlerinde Güneş’in Doğu tarafında  20 derece açısal uzaklıkta bulunacak olan  “Kızıl Gezegen”   YENGEÇ  takımyıldızı sınırları içinde  30 Temmuz’dan sonraki günlerde ise ASLAN  takımyıldızı sınırları içinde   hareketini sürdürecektir.  Güneş’in gökyüzündeki doğuya doğru görünür hareketinin daha hızlı olması nedeniyle, ayın son günü Güneş ile arasındaki açısal uzaklık azalacak,   11 derece olacaktır.   

Ayın ilk günlerinde Güneş battığında,  Batı  ufkunda görülecek olan gezegen  kısa süre gözlenebilecek her  geçen gün   Güneş battığı anda biraz daha ufka yakın olacak ve   gözlem süresi azalacaktır.  02 Temmuz gecesi   MERKÜR gezegeni   ve İkizler takımyıldızının en parlak iki yıldızı olan  POLLUKS  ve KASTOR ile  çizgi halinde sıralanmış görüntü  ortaya çıkacaktır.

JÜPİTER :  Bu ayın ilk günlerinde Güneş’in batısında  bulunacaktır. Ayın ilk günlerinde açısal olarak Güneş’e  yaklaşık 156 derece uzaklıkta iken,  YILANCI takımyıldızı içinde konumu fazla değişmemesine karşın, Güneş’in doğuya doğru hareketi nedeniyle ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak  Doğu tarafında  yaklaşık  123 derece uzaklıkta    olacaktır.

Ayın ilk günlerinde  Güneş batmadan bir saat önce doğmuş olacaktır.  Her geçen gün  Güneş battığında daha yüksek konumda olacak ve  Güneş  doğuncaya kadar  -2,5  kadir den daha parlak görünümü  ve parlak GALİLEO Uyduları ile  ile  güzel bir gözlem hedefi olmayı bu ay da sürdürecektir.

SATÜRN :  Temmuz   ayı   içinde   YAY  takımyıldızındaki konumu fazla değişmeyecek olan  ve  “Halkaların Efendisi” de denilen bu güzel görünümlü dev gaz gezegen,  ayın ilk günlerinde Güneş’in Batı tarafında ve 173  derece açısal uzaklıkta olacaktır. Bu tarihlerde  Günbatımı sonrasında doğacak ve gece boyunca gözlenebilecektir.   0.5  kadir  parlaklığı ve  görkemli  kuşağı ile iyi bir  gözlem  hedefi olan gezegen   09 Temmuz  günü hem doğudan hem de  batıdan  Güneş’e eşit uzaklıkta  yanı 180 derece açısal uzaklıkta olacaktır. Bu konuma  KARŞIKONUM adı verilir. Güneş battığında  gezegen doğar.  (SATÜRN – YER- GÜNEŞ  dizilişi ) Gezegen bu konumda iken YER’e en yakın uzaklıkta olur. Ayın son günlerinde ise bu kez Güneş’e  doğu tarafında  yaklaşık 156 derece açısal uzaklıkta olacaktır.

Temmuz   ayı süresince  de   gece yarısından sonra  Güney gökyüzümüzde yine görsel şölen var, kaçırmayın. Gökyüzünün izlenmeye değer parlak gezegenleri ( Jüpiter, Satürn  AKREP ve YAY takımyıldızlarının ev sahipliğinde gökyüzünü süsleyecekler.   Jüpiterin meşhur Galileo Uyduları, Satürn’ün muhteşem halkası.   İçinde bulunduğumuz SAMANYOLU Gökadasının merkezinin doğrultusu da bu bölgede  YAY  takımyıldızı sınırları içinde. Parlak görünümü ile Samanyolu ışıkları ve merkez doğrultusunda yeralan çok sayıda parlak derin uzay cisimleri  bu görsel şölene ortaklık edecekler. 

Yapacağınız tek şey, uykunuzdan biraz vazgeçip gece yarısında  Güney yönünüzde göyüzüne bakmak. Elbette  ışık, hava, çevre kirlilikleri olmayan bir yerde olmalısınız bu güzellikleri görebilmek için. Kaçırmayın….

Gökyüzünüz açık olsun, ışık-hava ve çevre kirliliği sizin oralara uğramasın..(Hayal etmesi bile güzel..)

27/28 Temmuz  2018

DELTA KOVA(Delta Aquarids)   GÖKTAŞI YAĞMURU  

 Çok fazla göktaşı izi gözleyemeyeceğiz, zayıf bir yağmur.  Saatte 15-20  göktaşı izi sayılabilir.  Şansınıza..

Marsden-Kracht  kuyrukluyıldızının yörüngesinde bıraktığı toz, taş-kaya parçaları ve gazlardan oluşan kalıntılar bu yağmuru oluşturacak diye biliniyordu önceleri. Ancak  yakın geçmişte  bu görüş değişti.  Comet 96P  Machholz bu göktaşı yağmurunun esas kaynağı olarak düşünülüyor artık.

Bu kuyrukluyıldız  12 Mayıs 1986‘da Donald Machholz  tarafından keşfedilen bir gökcismi.  Yörüngesini  5 yıldan biraz uzun( P = 5,28  yıl)  bir sürede tamamlayan kısa dönemli  bir  kuyrukluyıldız.

Comet 96P / Machholz en son 27 Ekim 2017‘de  Güneş’e en yakın konumdan geçti. Bir sonraki yakın geçişi  Ocak 2023‘te olacak.

Yörüngesi de çok büyük değil.    12 Temmuz’dan 23 Ağustos’a kadar  devam eden bu meteor yağmuru 28 Temmuz gecesi maksimuma ulaşacaktır.  Birbaşka özel durum da, Ağustos ayının 12/13  günlerinde maksimum düzeye çıkacak olan Perseid ler ile karışacak olması.  Çıkış noktalarına dikkat edilirse, Perseid ya da Aquarid  takımyıldızlarının hangisinden geliyormuş gibi görünüyorsa ancak anlaşılır.

En iyi  tarafı  Ay     SONDÖRDÜN evresini geçmiş , etkisi azalmış durumda olacaktır.

GÜNLERE GÖRE GÖKOLAYLARI

ÇYG  :  Açısal olarak Çok Yakın Görünümde ,      

YG   :  Açısal olarak Yakın Görünümde

02  Temmuz   :      Tam Güneş Tutulması  ( Ülkemizden gözlenemeyecektir.)

02 Temmuz    :      Ay YENİAY  evresinde

04   Temmuz   :     AY,   Merkür  ile  YG

04   Temmuz   :      AY,   Mars  ile  ÇYG

05 Temmuz   :      AY,   Enberi ( YER’e en yakın ) konumunda  :    363 726 km  

05 Temmuz  :     YER,    GÜNEŞ’e en uzak  konumda  ( GÜNÖTE :  152 104 285  km)

09  Temmuz    :     Ay,   İLKDÖRDÜN evresinde

09  Temmuz   :      Satürn   KARŞIKONUM’da  (Satürn – Yer- Güneş  dizilişi )

13  Temmuz   :    AY,  Jüpiter ile   ÇYG

16 Temmuz    :    AY,   Satürn ile ÇYG

16/17 Temmuz  :    Parçalı AY TUTULMASI (Parçalı tutulma ortası    00:30 )

17 Temmuz   :      Ay,   DOLUNAY   evresinde

21 Temmuz  :   AY,    Enöte  ( YER’e en uzak )   konumunda  :    405 481 km

25 Temmuz  :      Ay  SONDÖRDÜN   evresinde 

27/28 Temmuz    :   Delta AQUARİD ( Delta KOVA )  Göktaşı yağmuru

————————

 

 

 

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.