2018 HAZİRAN AYINDA GÖKYÜZÜ

HAZİRAN  AYINDA GÜNEŞ :

GÜNEŞ’imiz Haziran  ayının  ilk günlerinde BOĞA  takımyıldızı sınırları içersinde bulunacaktır. 21 Haziran  günü ise komşu  İKİZLER  takımyıldızı sınırları içine geçecek ve  ay sonuna  kadar bu takımyıldız sınırları içinde görülecektir.

GÜNEŞ’in doğma ve batma  konumları  bu ay içersinde çok fazla değişim göstermeyecektir.  Doğduğu ve battığı noktalar Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı  noktalarından   Kuzey’e doğru  30-31  derece  uzakta  olacaktır.  Bu açıklık  21 Haziran günü en büyük değerinde olur.

Haziran  ayının ilk günlerinde yaklaşık 14 sa 49 dk olan gündüz süresi  de çok fazla değişmeyecek.  21 Haziran günü  en uzun gündüz-en kısa gece gerçekleşecek ve gündüz  süresi  yaklaşık  15 sa  olacaktır. Sonraki günlerde gündüz süresi  kısalmaya başlayacak ve ay sonunda yaklaşık 14 sa 58 dk olacaktır. ( Burada unutulmaması gereken özellik ; Türkiye’mizin doğusu ile batısı arasındaki doğma-batma saatleri arasındaki fark yaklaşık 1 saat civarındadır, ancak  enlemler arasındaki küçük zaman farkları dikkate alınmadığında gündüz süresi ülkemizin heryerinde yaklaşık aynı uzunlukta olur.)

Güneş’imiz yıllık görünür hareketi sırasında  gökküresi  üzerinde kuzeye doğru yerdeğiştirmesi  Haziran ayı içinde yavaşlayacak, 21 Haziran günü ise geri dönerek güneye doğru  yerdeğiştirmeye başlayacaktır.   Haziran  ayı süresince Ankara’da  yaklaşık 12:46 –  12:52  saatleri arasında  öğlen çemberinden geçecektir.  Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak, doğma ve batma zamanlarında olduğu gibi, öğlen çemberinden geçiş zamanları  doğusundaki kentlerde daha erken, batısındaki kentlerde ise daha geç olacaktır. Örneğin   Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık  32.8 derece doğu,  İzmir’in ise  27.1 derece doğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı  yaklaşık 5.6 derece olur.  Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = 22.4 dakika eder.  Öyleyse Güneş, 1 Şubat  günü Ankara Öğlen çemberinden saat 13:02  te geçecek ise, İzmir öğlen çemberinden yaklaşık 22.4 dakika sonra  yanı  yaklaşık 13:24  de geçecek demektir. Ankara’dan daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri bu kez  çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…) 

GÜNEŞ,  Ankara ile aynı enlemli gözlem yerlerinde  Haziran  ayı süresince  günortasında, Güney yönünde,   ufuktan en fazla 72-73,5  derece yüksekten geçecektir. 21 Haziran günü bu geçiş yüksekliği en büyük değerinde  73.5 derece olacak ve  ayın son günlerine doğru  ufuktan yüksekliği   tekrar azalacaktır.  (Ankara’ya göre verilen bu değerler, güneye doğru kaç derece giderseniz o kadar artar.. Kuzeye giderseniz azalır.)  Her geçen gün GÜNEŞ ışınlarının  geliş eğim açısı  ve ısınma  artmasını sürdürecektir.

Türkiye’mizin doğusundan VAN, ortasından ANKARA ve batısından da İZMİR  kentleri için HAZİRAN  ayının ilk, orta ve son günlerinde Güneş ile ilgili zamanlar, öğlen-meridyenden geçiş zamanı, yüksekliği ve uzaklığı aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Değerleri karşılaştırarak yukarıda metin olarak verilen bilgileri irdelemenizi öneririm.  

——————————————————————————————————————–

 AY 

 

 

 

 

 

 AY,  Haziran ayı süresince elips şeklindeki 

yörüngesinde dolanırken  ;

02 HAZİRAN :   AY,   Enöte  ( YER’e en uzak )   konumunda  :    405 317 km

15 HAZİRAN :   AY,   Enberi ( YER’e en yakın ) konumunda  :    359 503 km

               

AY’ın   EVRELERİ :

Sondördün  :   06 Haziran                Yeniay    :   13 Haziran

İlkdördün     :  20 Haziran               Dolunay  :  28  Haziran               

    

AY, Yer etrafındaki yörüngesinde dolanırken, gökyüzünde hergün GÜNEŞ’ten açısal olarak yaklaşık 13 derece   doğuya doğru uzaklaşır ve bunun sonucu olarak aynı  gözlem yerinde hergün yaklaşık 45-50 dakika daha geç doğar.

  AY,  Haziran  ayı içindeki Dolunay evresi sonrasında , 01 Haziran’da   SATÜRN  ile çok yakın görünümde olacak, birçok gözlem yerinde AY’ın örtmesi görülecektir.  2/3  Haziran gecesi   ise  MARS ile yakın görünümde olacaktır.   13 Haziran YENİAY evresi sonrasında sırası ile,  14 Haziranda MERKÜR16 Haziranda  VENÜS18 Haziran’da  ASLAN takımyıldızının en parlak yıldızı Regulus ile yakın görünümde olacaktır.  23  Haziran ‘da  JÜPİTER ve daha sonra  28/29 Haziran  gecesi de tekrar SATÜRN ile yakın görünümde olacaktır.

GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ

Bilgi Notu :

Tutulum düzlemine yakın olan, ZODYAK Kuşağı içinde dolanan  Gezegenler ve AY;  Güneş’in Doğu tarafında olması durumunda, Güneş battıktan hemen sonra Batı gökyüzünde görünürler. Güneş’in Batı tarafında olanlar ise,  Güneş sabah doğmadan önce doğarlar. Bu gökcisimleri  Güneş’e  açısal olarak ne kadar uzak olurlarsa o denli  fazla süre gözlenebilirler.  

Yukarıdaki  görüntüde  Güneş ve Gezegenlerin boyutları  orantılıdır. Birbirleriile karşılaştırılabilir. Ancak Uzaklıkları  ölçekli değildir. Sadece  Güneş’e uzaklık  sırasındadırlar.

Gezegenlerin  Güneş Sistemi  içindeki konumları, uzaklıkları, görünümleri  gibi bir çok özelliği, tarih değiştirerek görebileceğiniz bazı web sayfalarının adresleri  aşağıda.  İstediğiniz tarihteki konumlarını, Dünyamıza  ya da Güneş’e uzaklıklarını görebileceğiniz birkaç örnek.  Buna benzer örnekleri  sizler  de internette bulabilirsiniz.

http://www.astronoo.com/en/articles/positions-of-the-planets.html

https://in-the-sky.org/solarsystem.php

https://www.timeanddate.com/astronomy/planets/distance

Başka bilgiler de istiyorsanız ;

http://www.astrookul.com

http://www.astronomidiyari.com

https://www.nasa.gov/audience/foreducators/index.html

https://www.facebook.com/populerastronomi/

Çıplak göz ile gözleyebileceğimiz gezegenlerin  Haziran ayı içinde konumları ve gözlenebilirliklerini  inceleyelim şimdi de ;

  

MERKÜR ;   Haziran  ayının ilk günlerinde Güneş’in batısında  yaklaşık  3 derece açısal uzaklıkta olacak olan haberci gezegen   ilerleyen günlerde  açısal olarak Güneş’e çok yakın görünümde olacaktır. 06 Haziran  günü  ÜSTKAVUŞUMda  ve  YER’e  en uzak konumunda olacaktır.  Ayın ilerleyen günlerinde  Güneş’in  Doğu tarafına geçecek ve açısal olarak uzaklaşacaktır. Ay sonunda  bu açısal uzaklık 23 derece ‘ye ulaşacak ve günbatımı sonrası gözlem için en uygun duruma gelecektir.  Bu ay içersinde ayın ilk 

günlerinde BOĞA  takımyıldızında  gözlenecek,  12 sinde  İKİZLER ve ayın 27 sinde ise YENGEÇ takımyıldızı sınırları içinde yolalacak.  Merkür, Haziran  ayının ilk günlerinde gözlenemeyecek, ay sonuna doğru Güneş battıktan hemen sonra Batı ufkumuzda uygun koşullarda  kısa süre gözlenebilecektir.

VENÜS :   Haziran  ayının ilk günlerinde İKİZLER  takımyıldızı sınırları içinde iken 11 Haziran’da  YENGEÇ ve 29 Haziran’da ise ASLAN   takımyıldızına geçecektir.   Ay içinde Güneş’e açısal uzaklığı, Güneş’in  doğusunda 30 derece  den  ay sonuna doğru 39 dereceye kadar artacaktır.   Haziran  ayı süresince  oldukça parlak ( -4.1 kadir ) bir şekilde Güneş battıktan hemen sonra Batı ufkunda  hava iyice kararmadan bile kolaylıkla görülecektir.  “Akşam Yıldızı”  benzetmesi bu ayda da sürecektir. Hergeçen gün daha uzun süre gözlenebilecektir.

 MARS :   Ayın ik günlerinde Güneş’in Batı tarafında  120 derece açısal uzaklıkta bulunan “Kızıl Gezegen    Haziran ayı süresince OĞLAK takımyıldızı sınırları içinde  doğuya doğru hareketini sürdürecektir. Haziran ayının son haftasında  doğuya doğru olan ileri hareketi yavaşlayıp duracak ve  Batı yönüne doğru olan geri hareketine başlayacaktır.  Güneş’in gökyüzündeki doğuya doğru görünür hareketinin daha hızlı olması nedeniyle, ayın son günü Güneş ile arasındaki açısal uzaklık daha da artacak, 146 derece olacaktır.    Ayın ilk günlerinde Gece ortasında doğacak olan gezegen gündoğumuna kadar gözlenebilecektir. Hergeçen gün biraz daha erken doğacak ve gözlem süresi artacaktır.

JÜPİTER :  Bu ay içersinde de Güneş’in doğusunda  bulunacaktır. Ayın ilk günlerinde açısal olarak Güneş’e  yaklaşık 151 derece uzaklıkta iken,  TERAZİ  takımyıldızı içersinde konumu fazla değişmemesine karşın, Güneş’in doğuya doğru daha hızlı yerdeğiştirmesi nedeniyle ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak  yaklaşık  119 derece uzakta  olacaktırAyın ilk günlerinde Güneş batarken Güneydoğu ufkumuzda  parlaklığı ile hemen göze çarpacaktır. Her geçen gün Güneş battığında Güney’e, yani Öğlen Çemberine daha yakın görünümde olacaktır..  -2,5  kadir den daha parlak görünümü  ve parlak GALİLEO Uyduları ile  

ile  güzel bir gözlem hedefi olmayı bu ay da sürdürecektir.

SATÜRN :  Haziran  ayı   içinde  de    YAY  takımyıldızındaki konumu fazla      değişmeyecek olan  ve  “Halkaların Efendisi” de denilen bu güzel görünümlü dev gaz  gezegen,  ayın ilk günlerinde Güneş’in Batı tarafında ve 150  derece açısal uzaklıkta olacaktır. Bu tarihlerde, gece ortasına doğru   doğacak ve gündoğumuna kadar Güneydoğu ufkumuzda gözlenebilecektir.   Ayın son günlerinde Güneş’e olan  açısal uzaklığı  180 derece   olacaktır.   KARŞIKONUM  dediğimiz  bu konumda, Güneş  batarken  SATÜRN doğacak ve  sabaha kadar gözlenebilecektir. 

29 Haziran  Güneşbattıktan hemen sonra  gökzümüzde yine görsel şölen var, kaçırmayın. Yukarıdaki resimde görüleceği gibi Batıdan doğuya doğru sıralanmış olan parlak gezegenler ( Merkür,Venüs, Jüpiter, Satürn ve  daha sonra doğacak olan MarsTUTULUM çemberi üzerinde  gökyüzünü süsleyecekler.   En uygun gözlenme konumundaki  MERKÜR,  güzeller güzeli  VENÜSJÜPİTER’in meşhur Galileo Uyduları, SATÜRN’ün muhteşem halkası ve  Savaş Tanrısı MARS’ın kızıllığı  hepsi aynı anda gökyüzünde.   İçinde bulunduğumuz SAMANYOLU Gökadasının merkezinin doğrultusu  ve Samanyolu görünümü de daha sonra eşlik edecek. Parlak görünümü ile Samanyolu ışıkları ve merkez doğrultusunda yeralan çok sayıda parlak derin uzay cisimleri  bu görsel şölene ortaklık edecekler.  Tek olumsuz şey, bir süre sonra doğacak AY  ışığı biraz keyfimizi kaçıracak. Yine de parlak gezegenler güzel hedefler olacak. Elbette  ışık, hava, çevre kirlilikleri olmayan bir yerde olmalısınız bu güzellikleri görebilmek için. Kaçırmayın….

Gökyüzünüz açık olsun, ışık-hava ve çevre kirliliği sizin oralara uğramasın..(Hayal etmesi bile güzel..) 

Yine de uğruyorlarsa(!),   siz  de  onların olmadığı yerlere gidin  🙂

21  HAZİRAN 2018   

YAZ GÜNDÖNÜMÜ   ( Summer Solstice )

Yil içinde, gündüz  süresindeki artışın sona erdiği ve gündüz süresinin azalmaya başladığı  gün..     Kuzey Yarıküre için  :  –   En uzun gündüz,  en kısa gece süresi

Kuzey yarıkürede  Yaz Gündönümü olduğu gün  Güney Yarıküre için  : KIŞ GÜNDÖNÜMÜ  –   En kısa gündüz,  en uzun gece süresi  olmaktadır.

GÜNEŞ’in  Tutulum üzerindeki “Yıllık Görünür Hareketi”  sırasında,   gökyüzünde,  kuzeye  en çok yaklaştığı zaman.  Dikaçıklığı =  + 23 derece  27 dakika : yaklaşık 23.5 derece olur.

Bunun sonucu olarak : Güneş bu tarihte, kuzey yarıkürede, enlemi 23.5 derece olan gözlem yerlerinde(YENGEÇ DÖNENCESİ olarak bildiğimiz enlem dairesi üzerindeki yerler..)   öğlen tam tepeden geçecek demektir. Bizim enlemlerimizde ise  tepeye yakın, biraz güneyden geçecek,  en yüksek konumunda olacak  demektir. Bu tarihten sonra, tekrar güneye doğru, dikaçıklığı azalacak demektir.

Bu tarihte GÜNEŞ’in tepe noktamıza  en yakın geçiyor, ışınlarını neredeyse dik olarak bize gönderiyor olması, yılın en sıcak günü olması anlamında değildir. Atmosferimizde ölçülen sıcaklıklara etki eden önemli diğer etkenler de vardır. Atmosferin, karaların, okyanusların ısınması daha geç olur. Bu da Yaz Gündönümü’nden haftalar sonra en sıcak günler oluşur demektir. 

Bu tarihte, Kuzey Kutup noktasındaki gözlemciler için  Güneş gün boyu gökyüzünde ve yüksekliği de ufuktan 23.5 derece yukarıda, yani en yüksek konumunda demektir.   20/21 Mart günü tam ufukta dolanan güneş, her gün biraz daha yükselir, günboyu ufka paralel olarak gökyüzünde dolanır.  21 Haziranda en yüksek konumda dolanır, ve ilerleyen günlerde tekrar yükseklik azalır.  21 Eylül  günü ise GÜNEŞ tekrar  ufka inmiştir, gün boyu ufukta dolanır. Bu süre içinde, kuzey kutup noktasında altı ay gündüz demektir.

Bu anlatılanlar ve tanımlar, Güney yarıküre için tamamen ters olacak şekilde gerçekleşir.

—————————————————————————————————–

01 Haziran          AY ;  SATÜRN  ile  çok yakın görünümde

2/3  Haziran         AY ;   MARS ile yakın görünümde  

6 Haziran           Ay sondördün evresinde

6 Haziran           MERKÜR,  ÜSTKAVUŞUM  konumunda

13 Haziran          Ay yeniay evresinde

16 Haziran          Hilal şeklinde Ay ve VENÜS yakın görünümde

18 Haziran          Ay,  Regulus (Alfa LEO,Aslan Takımyıldızının en parlak yıldızı) ile yakın görünümde

20 Haziran          Ay ilkdördün evresinde

23 Haziran         AY,  JÜPİTER ile yakın görünümde

27 Haziran          SATÜRN    KARŞIKONUM  konumunda

28 Haziran          Ay dolunay evresinde

28/29  Haziran          AY,  SATÜRN  ile yakın görünümde

———————————————————————————————————

Bilgi Notu :

Yerküremiz  GÜNEŞ  etrafındaki yörüngesini bir yılda tamamlar. Dönme ve dolanma hareketi yapan Yerküre üzerinde gözlem yapıyorsanız, çevrenizdeki gökcisimlerinin  hareketlerini farklı algılarsınız. Gözlediğiniz bu tür hareketlere  “görünür hareket” adını veririz. (Yerküre üzerindeki  gözlemci olarak GÜNEŞ’i gözlediğinizde onun görünür hareketi sırasında hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yerdeğiştirdiğini, bir yılda YER etrafında bir kez dolanıyormuş gibi  gözleriz.  Güneş’imizin gökyüzünde gözlenen bu  yer değiştirmesi,  yerkürenin hareketi sonucunda gözlenen bir göreli-görünen harekettir. Güneş’in gerçek hareketi değildir.) Bu   hareketi sırasında da bir yıl  süresince  Burç adı verilen 13 takımyıldızın sınırları içersinde yolalır.

GÜNEŞ’imizin  bir yıl boyunca gökyüzünde izlediği çembere “TUTULUMdenilmektedir. Güneş, bu çember üzerinde  hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalır.  Güneş ve Ay Tutulmaları,  YER, AY ve GÜNEŞ tam bu çember üzerinde ve aynı hizada olduklarında gerçekleşir. Tutulum denmesinin nedeni de budur. Diğer gezegenler ve AY da bu çembere çok yakın dolanırlar. Hepsinin dolandığı, Tutulum çevresindeki band şeklindeki bu bölgeye  ZODYAK KUŞAĞI  adı verilir.

Bilgi Notu :

Güneş Tutulum üzerinde hareket ederken  Gök Eşleğine uzaklığı yanı DİKAÇIKLIĞI sürekli değişmektedir. 21 Haziranda Gök Eşleğinden kuzeye doğru  en fazla 23.5 derece uzaklaşır. Bu tarihten sonra Gök Eşleğine yaklaşarak  dik açıklığı sürekli azalır. 22 Eylül’de gökeşleğini keserek güneye iner. 21 Aralık günü Gök Eşleğine uzaklığı maksimum  23.5 ( – değer alarak)   derece olur, sonra tekrar Eşleğe yaklaşır.   20-21 Mart günlerinde GÜNEŞ, gök eşleği üzerinde,  İlkbahar noktasında bulunur,  bu konum Kuzey yarıküredeki gözlemciler için  İlkbahar ILIMI olarak adlandırılır. Sonraki günlerde ise gökeşleğinden kuzeye doğru  uzaklaşır ve bu döngü sürer gider. Gökeşleğine olan açısal uzaklıktaki bu değişim, doğma-batma, gün süresi gibi kavramları belirler. 

20/21 Mart  konumu : İlkbahar  Ilımı

22/23 Eylül konumu : Sonbahar ILIMI

21 Haziran  konumu :  YAZ GÜNDÖNÜMÜ

21 Aralık  konumu : KIŞ GÜNDÖNÜMÜ

—————————————————————————————————–

AY’ın evrelerine bakarak  doğma batma zamanlarını tahmin edebilirsiniz.

YENİAY  evresinde ise   Güneş ile hemen hemen aynı doğrultuda olacakları için aynı saatte doğar batarlar. Bu evrede iken bize dönük olan yüzü karanlık olacağı için ve ayrıca Güneş ışınları etkisi ile görülemez. 

İLKDÖRDÜN evresinde : GÜNEŞ öğlen çemberimizde iken, doğu ufkumuzdan  AY doğar, GÜNEŞ battığında ise AY  Güney yönümüzde Öğlen Çemberimizde görülür. Gece yarısı olduğunda  AY batar.

DOLUNAY evresinde : Yerdeki gözlemciye göre GÜNEŞ ile ters-karşı  tarafıta yeralır. GÜNEŞ  batarken doğar,  bütün gece gökyüzünü aydınlatır, GÜNEŞ  doğarken AY batar.

SONDÖRDÜN evresinde : Gece yarısı olduğunda doğar,  sabah GÜNEŞ doğarken AY güneyde en yüksek konumunda olur. Öğlen olduğunda ise günortasında AY batar.

————————————————————————————————– 

 

 

 

 

 

 

Bir cevap yazın

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.